وَقَالُوا قُلُوبُنَا غُلْفٌ بَلْ لَعَنَهُمُ اللَّهُ بِكُفْرِهِمْ فَقَلِيلًا مَا يُؤْمِنُونَ
و گفتند دلهاى ما در غلاف است [نه چنين نيست] بلكه خدا به سزاى كفرشان لعنتشان كرده است پس آنان كه ايمان مى آورند چه اندك شماره اند
- تفسیر و مفاهیم
- اعراب و موضوع آیات
- نکات تجویدی
موضوع: عقوبت دلهای بی‌خبر
ادعای یهود مبنی بر در غلاف بودن دلهای‌شان چه ثمره شومی برای آنها در برداشت؟
(غلف) يا جمع «أَغْلَف» و مقصود كنايي يهودیان اين است كه دل‌هاي ما در غلاف است و ما چيزي نمي‌فهميم.
يا «غُلْف» در اصل «غُلُف»، جمع «غِلاف» بوده كنايه از اين كه دل هاي ما همانند غلاف‌هاي شمشير، ظرف‌هايي براي علم است و نيازي به فراگيري دانش از تو نداريم.
مقصود از «فقليلاً ما يؤمنون»:
1. در احتمال ابتدايي ممكن است قلّت از نظر فعل يعني ايمان باشد
2. يا به لحاظ زمان يا به لحاظ متعلّق، يعني احكامي كه ايمان به آن تعلق مي‌گيرد
3. يا به لحاظ فاعل، يعني افرادي كه ايمان مي‌آورند،
ولي ظاهراً منظور اين نيست كه آنها به اندكي از آنچه بايد به آن مؤمن باشند ايمان مي آورند (احتمال سوم)؛ زيرا ايمان به كم همان ايمان به بعض و نظير
كفر به كل است و اصلاً ايمان محسوب نمي‌شود. احتمال‌هاي اول و دوم نيز بعيد است، بلكه مقصود اين است كه شمار اندكي از آنان (نظير عبد الله بن سلام و يارانش) ايمان مي‌آورند
4. (احتمال چهارم)؛ چنان كه در آياتي مانند « ثُمَّ تَوَلَّيْتُمْ إِلَّا قَلِيلًا مِنْكُمْ »[1]
و «وَلَكِن لَّعَنَهُمُ اللَّهُ بِكُفْرِهِمْ فَلَا يُؤْمِنُونَ إِلَّا قَلِيلًا»[2] آمده است.
مؤكِّد اين معنا ورود همين محتوا، يعني قضيّه غلف و طبع قلوب بني‌اسرائيل در آيه 155 سوره «نساء» است: (فَبِمَا نَقْضِهِمْ مِيثَاقَهُمْ… وَقَوْلِهِمْ قُلُوبُنَا غُلْفٌ بَلْ طَبَعَ اللَّهُ عَلَيْهَا بِكُفْرِهِمْ فَلَا يُؤْمِنُونَ إِلَّا قَلِيلًا».[3]
نکته مهم دیگر این است که آیه شریفه انسان را صاحب اراده و اختیار مى‌شناسد، و پندار جبرگرایان را – که اراده انسان را در پدیدآمدن گفتار و کردار، مؤثّر نمى‌دانند – مردود اعلان مى‌کند؛ و ادّعاى پوچ یهود، همان پندار جبرگرایان است، آنان مى‌گفتند: دلهاى ما در غلاف غفلت است؛ از این رو، چیزى از پیام خدا را درنمى‌یابیم. و آیه شریفه به روشنى پاسخ مى‌دهد که: نه، هرگز! بلکه آنان به خاطر کفرشان لعن و از رحمت و هدایت خدا دور شدند؛ و این ثمره شوم، عملکرد زشت آنان بود.
[1] . 83/بقره
[2] . 46/نسا
[3] . تسنیم، ج 5، ص 460- 462
مؤسسه نورالیقین
مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی
بدون دیدگاه