فتجه

·  فتحه از نظر لغوی به معنای یک بار گشودن است.

·  علت نام گذاری فتحه به این است که در هنگام تلفظ حرف مفتوح، لب ها یک بار به حالت گشودن به خود می گیرد.

۱-(فتحه َ ) به این علامت( فتحه از کلمه فتح گرفته شده و در اصل (فتحهً) بوده یعنی یک بار گشودن در هنگام وقف بر آخر آن (طبق قواعد وقف) تاء تبدیل به های ساکن می شود.
در هنگام تلفظ حروفی که دارای این علامت است , لبها حالت گشودن به خود می گیرند, مانند: کَتَبَ- نَزَلَ

به اين علامت «ــَــ» در فارسي «زِبَر» و در عربي «فَتْحَهْ» مي‌گويند.
«فَتْحَهْ» از كلمه «فَتْحْ» گرفته شده و در اصل «فَتْحَة» بوده با تاء وحدت يعني يك بار گشودن، در هنگام توقّف بر اخر آن (طبق قواعدي كه بعداً با آن آشنا خواهيم شد) تاء «ـة» تبديل به هاء ساكن «ـهْ» مي‌شود.
علّت نام‌گذاري آن به فتحه اين است كه در هنگام تلفّظ حروفي كه داراي اين علامت است لب‌ها يك بار حالت گشودن به خود مي‌گيرد.
صداي فتحه متمايل به صداي الف مي‌باشد از اين رو براي نشان دادن شكل آن از حرف الف كمك گرفته‌اند و براي اين كه با الف اصلي كلمه اشتباه نشود به شكل الف كوچك و خوابيده روي حرف قرار داده‌اند « ا  ا  ــَــ».

فتحه نام یکی از حرکات است که در قرآن به یکی از این سه حالت نوشته میشود:
ـــَـ ٬ ـــَا ٬ ـــَــٰ
این حرکت در قرآن به دو شکل کوتاه (ـــَـ) و کشیده (ـــَـا) به کار می رود.
مانند کلمات زیر:
جَاءَ ٬ کَانَ ٬ ذَاتَ ٬ قَالَ
💢تفاوت این دو حرکت٬ در مقدار کشش آن است.
در کلمات فوق که به عنوان مثال آورده شد ٬ حرف اول فتحه کشیده و حرف دوم فتحه کوتاه دارد.

به بیان دیگر :

تلفظ فتحه کوتاه و کشیده در حروف نازک #حروف_استفال همانند تلفظ ( ـــَــ ) در فارسی میباشد.
و تلفظ فتحه کوتاه و کشیده در حروف پرحجم یا درشت #حروف_استعلاء همانند تلفظ (آ) در فارسی میباشد.
💢با این تفاوت که فتحه کوتاه به اندازه یک حرکت کشیده میشود و فتحه کشیده به اندازه ۲ حرکت کشیده می شود.
با استماع فایل صوتی کاملا با تلفظ فتحه کوتاه و فتحه کشیده آشنا میشویم.
مثال های فتحه کوتاه:
حروف زیر را با توجه به درشتی و نازکی آنها پس از گوش دادن به فایل آموزشی صوتی بخوانید.
ءَ (أَ) ٬ بَ ٬ تَ ٬ ثَ ٬ جَ ٬ حَ ٬ خَ ، دَ ٬ ذَ ٬ رَ ٬ زَ ٬ سَ ٬ شَ ٬ صَ ٬ ضَ
طَ ٬ ظَ ٬ عَ ٬ غَ ٬ فَ ٬ قَ ٬ کَ ٬ لَ ، مَ ٬ نَ ٬ وَ ٬ هـَ ٬ یَ
مثال های فتحه کشیده:
حروف زیر را با توجه به درشتی و نازکی آنها پس از گوش دادن به فایل آموزشی صوتی بخوانید.
ءَا ٬ بَا ٬ تَا ٬ ثَا ٬ جَا ٬ حَا ٬ خَا ، دَا ٬ ذَا ٬ رَا ٬ زَا ٬ سَا ٬ شَا ٬ صَا ٬ ضَا
طَا ٬ ظَا ٬ عَا ٬ غَا ٬ فَا ٬ قَا ٬ کَا ٬ لَا ، مَا ٬ نَا ٬ وَا ٬ هـَا ٬ یَا
توسط استاد حسینعلی شریف

نکات درس دوم:
۱ – گاهی فتحه کشیده٬ بدین صورت (الف کوچک) بر روی حروف نمایان می شود:
هــَــذَا »»»»» هــَـــ ٬ ذَا
۲- هر حرفی که دارای یکی از دو حرکت فتحه – کوتاه یا کشیده – باشد یک بخش کلمه را تشکیل می دهد.
مانند :
فَحَـاقَ »»»»» فَ ٬ حَــا ٬ قَ

اين حركت فتحه كوتاه نام دارد و محل آن بر روي حروف مي باشد . براي آنكه با صداي آن آشنا شويد به اول كلمات زير دقت كنيد

صدای فتحه : « َا » هنگام تلفظ دهان کمی باز می شود. هر حرفی که فتحه داشته باشد «مفتوح» می گویند.
مثال: عَبَدَ – بَعَثَ – فَصَدَ قَ – وَدَفَعَ

فتحه در لغت به معنای یک بار باز شدن(دهان) است و در اصطلاح تجویدی به حرکتی گفته می شود که در هنگام تلفظ آن دهان و لب ها به نوعی از هم باز می شوند.برای نشان دادن شکل فتحه نیز از پاره خط مایل کوچکی بر بالای حرف استفاده می شود و نشانگر این است که حرف مذبور با صدای فتحه تلفظ می شود.حرفی را که فتحه داشته باشد مفتوح می گویند. در هنگام تلفظ حرف مفتوح باید دقت کرد تا صدای حرف کشیده نشود و به صدای کشیده ی الف مدی نزدیک نگردد.

فتحه:

علامت فتحه، بالای حرف قرار می گیرد، و به همراه حرف با یک ضرب خوانده می شود.

در زبان فارسی به فتحه، « زَبَر » می گویند.

به حرفی که علامت ــَـ دارد، مفتوح می گویند

فَتْحَهْ

 از فَتْحْ (به معنی گشودن) گرفته شده است و در اصل فَتْحَةٌ بوده (با تاء وحدت)[۱]، یعنی یک بار گشودن، (در هنگام تلفّظ چون بر آخر آن توقّف می‌کنیم طبق قواعد وقف «ـة» تبدیل به هاء ساکن «ـه» می‌شود).
علّت نام‌گذاری آن این است که در هنگام اَدای حروف با علامت فتحه، لب‌ها یک بار گشوده و باز می‌گردد.
برای نشان دادن شکل فتحه از حرف الف کمک گرفته‌اند زیرا صدای فتحه متمایل به حرف الف می‌باشد، و برای این که با الف اصلی کلمه (صدای «آ» دوّم) اشتباه نشود به شکل الف کوچک و خوابیده روی حرف قرار داده‌اند: «ا ا ـَـ».
کَسْرَهْ

مطالب کتاب سطح یک

  • حرف مفتوح به یک حرکت(ضرب) خوانده می شود

مطالب کتاب سطح دو:

مطالب کتاب سطح سه

  • فَتْحَةٌ از فَتْحْ (به معنی گشودن) گرفته شده و در اصل به معنای یک بار باز شدن(گشودن)  لبهاست که سبب می شود صدای فتحه به اسانی از دهان خارج می شود. در فارسی به نام زبَر و عربی به نام فتحه است
  • حرف مفتوح به یک حرکت(ضرب) خوانده می شود
  • هر حرف با حرکت فتحه یک بخش از کلمه را تشکیل می­دهد.
  • حرف دارای فتحه را حرف مفتوح می­نامند.
  • صدای فتحه در حروف (ص ض ط ظ غ ق خ ر) درشت و پرحجم تلفظ می­شود.
  • صدای فتحه در فارسی و عربی یکسان نیست؛ در فارسی علاوه بر باز شدن لبها دهان نیز کمی باز می شود اما در عربی تنها لبها از هم گشوده می شوند.

موسسه نورالیقین

مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی

بدون دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *