آیات ابتدایی سوره حج در مورد توحید خداوند متعال است. يَا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمْ ۚ إِنَّ زَلْزَلَةَ السَّاعَةِ شَيْءٌ عَظِيمٌ؛ در این آیه خداوند متعال خطاب به کل انسانها و بدون استثنا دستور به رعایت تقوا و پرهیزکاری می‌دهد. “ربوبیت” و “معاد” دو دلیل برای اثبات لزوم تحصیل تقوا هستند.
مقدمه اول: خداوند رب و پرورگار انسانهاست.
مقدمه دوم: بر انسان لازم است از رب خویش پروا داشته باشد.
نتیجه: پس پروای از خداوند (تقوای الهی) لازم است.
در حقیقت خداوند چون رب و خالق ما است امر به تقوای الهی می‌نماید. علاوه بر امر الهی، بر اساس قاعده شکر المنعم نیز اطاعت از دستورات الهی و دوری از محرمات دوری واجب است و در مراحل بالای تقوا از مکروهات نیز پرهیز می نماید و به مستحبات عمل می نماید.
از امام صادق(ع) روایات فراوانی در زمینه‌های گوناگونِ فقه، کلام و… نقل شده است. امام صادق (ع) می‌فرماید: أنتُم أفقَهُ الناسِ إذا عَرَفتُم معانيَ كلامِنا؛ شما اگر مقصود سخن ما را بفهميد، فقيه‌ترين مردم خواهيد بود.
ایشان در دوران حیات خود به موضوع تربیت شاگردان بسیار اهمیت می‌دادند و شاگردان ایشان هر کدام در نوع خود عالم بودند و از آنجایی که یک امام، رهبر و یا استاد با شاگردان خود وزن می‌شود و علم امام معصوم نیز از طرق شاگردان و کتاب‌هایشان به نسل بعدی منتقل می‌شود بر ما لازم است تا کلام اهل بیت را مطالعه نماییم.
امام رضا علیه السلام در این زمینه می‌فرمایند: «رَحِمَ اللّهُ عَبْدا اَحْیا أمْرَنا» فَقُلْتُ لَهُ: «فَکَیْفَ یُحْیِی أمْرَکُمْ؟» قالَ: «یَتَعَلَّمُ عُلُومَنا و یُعَلِّمُها النّاسَ، فَإِنَّ النّاسَ لَوْ عَلِمُوا مَحاسِنَ کَلامِنا لاَتَّبَعُونا»
«خداوند، رحمت کند آن بنده‌ای را که امر ما را زنده کند!». گفتم: چگونه امر شما را زنده کند؟ فرمود: «علوم ما را فراگیرد و به مردم بیاموزد، که اگر مردمْ زیبایی‌های گفتار ما را می‌دانستند، از ما پیروی می‌کردند».
مدیریت موسسه نورالیقین در ادامه افزودند: حرکت ما انسانها باید بر اساس کلام اهل بیت علیهم السلام باشد، نه بر اساس میل و علاقه خودمان. روایات اسلامي از آینده سخت برای مؤمنان در «آخر الزمان» خبر داده است، از جمله: بی‌اعتنایی به حلال و حرام.
در کنار روایت‌هایی که در آنها از مردمان آخرالزمان نکوهش شده، روایاتی نیز وجود دارد که گروه‌هایی از اهل آخرالزمان به شدت ستایش شده‌اند، کسانی هستند که با وجود همه سختی‌ها و دشواری‌های عصر غیبت، دین و ایمان خود را حفظ می‌کنند و بر پیمان الهی خود ثابت قدم می‌مانند
خداوند متعال در آیه ۲ سوره حج می‌فرماید: يَوْمَ تَرَوْنَهَا تَذْهَلُ كُلُّ مُرْضِعَةٍ عَمَّا أَرْضَعَتْ وَتَضَعُ كُلُّ ذَاتِ حَمْلٍ حَمْلَهَا وَتَرَى النَّاسَ سُكَارَىٰ وَمَا هُمْ بِسُكَارَى وَلَكِنَّ عَذَابَ اللَّهِ شَدِيدٌ.
این مومنان از هراس‌های روز قیامت در امان هستند. این افراد در واقع یاران اهل بیت علیهم السلام هستند. ما در دعای عهد هر روز می‌خوانیم: اللَّهُمَّ اجْعَلْنِي … وَ الْمُمْتَثِلِينَ لِأَوَامِرِهِ
چگونه میخواهیم اوامر اهل بیت را امتثال کنیم؟ آیا اصلا اهل بیت و یاران آنان را می‌شناسیم؟
شناخت یاران اهل بیت علیهم السلام باعث می‌شود تا در سختی‌ها و مشکلات قوی‌تر عمل نماییم و خیلی سریع از پا نیفتیم.
استاد حسینی آل مرتضی در ادامه با اشاره به حدیث توحید مفضل فرمودند: امام صادق علیه السلام نیز دلایلی مشابه با آیات قرآن کریم برای اثبات توحید بیان فرمودند چرا که اهل بیت علیهم السلام نیز علم خود را از قرآن گرفته‌اند.
این حدیث را می توان در چهار فصل دسته بندی کرد.
فصل اول: درباره شگفتیهای آفرینش انسان است.
فصل دوم: درباره شگفتیهای آفرینش حیوان است.
فصل سوم: درباره شگفتیهای آفرینش طبیعت.
و فصل آخر: درباره ناملایمات و مصائب است.
ایشان در ادامه مباحث فرمودند آیه ۵ سوره حج نیز مشابه با حدیث توحید مفضل است و درباره کسانی صحبت می‌کند که در معاد شک و تردید دارند.
يا أَيُّهَا النَّاسُ إِنْ كُنْتُمْ فِي رَيْبٍ مِنَ الْبَعْثِ فَإِنَّا خَلَقْنَاكُمْ مِنْ تُرَابٍ ثُمَّ مِنْ نُطْفَةٍ ثُمَّ مِنْ عَلَقَةٍ ثُمَّ مِنْ مُضْغَةٍ… إِلَىٰ أَجَلٍ مُسَمًّى ثُمَّ نُخْرِجُكُمْ طِفْلًا ثُمَّ لِتَبْلُغُوا أَشُدَّكُمْ ۖ وَمِنْكُم…. فَإِذَا أَنْزَلْنَا عَلَيْهَا الْمَاءَ اهْتَزَّتْ وَرَبَتْ وَأَنْبَتَتْ مِنْ كُلِّ زَوْجٍ بَهِيجٍ
در این آیه خداوند متعال با تشریح صحنه های مشابه معاد در همین زندگی دنیا به دو دلیل منطقی برای اثبات معاد جسمانی استدلال کرده است:
۱- تحولات در دوران جنینی 2 – نمو گیاهان
موسسه نورالیقین
مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی
بدون دیدگاه