سوره انبیاء
آیه ۴۸
وَلَقَدْ آتَيْنَا مُوسَى وَهَارُونَ الْفُرْقَانَ وَضِيَاءً وَذِكْرًا لِلْمُتَّقِينَ
موضوع : فرقان ، ضیاء ، ذکر
هر کدام از تعابیر فرقان ، ضیاء ، ذکر به چه معنا می باشد؟
” فرقان ” در اصل به معنی چیزی است که حق را از باطل جدا می کند و وسیله شناسایی این دو است.
“ضیاء ” به معنی نور و روشنائی است که از درون ذات چیزی بجوشد.
“ذکر ” هر موضوعی است که انسان را از غفلت و بی خبری دور دارد.
ذکر این سه تعبیر پشت سرهم ، گویا اشاره به این است که انسان برای رسیدن به مقصد، نخست احتیاج به فرقان دارد تا بر سر دوراهی ها و چندراهی ها، راه اصلی را پیدا کند.
هنگامی که راه خود را یافت، نور و روشنائی و ضیاء می خواهد تا مشغول حرکت شود.
سپس در ادامه راه، گاه موانعی پیش می آید که از همه مهمتر غفلت است، نیاز به وسیله ای دارد که مرتبا به او هشدار دهد.
آیه ۴۹
الَّذِينَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ بِالْغَيْبِ وَهُمْ مِنَ السَّاعَةِ مُشْفِقُونَ
ویژگی های پرهیزگاران
پرهیزگاران با چه صفاتی معرفی شده اند؟
پرهیزگاران کسانی هستند که از پروردگارشان در غیب و نهان می ترسند.
نکته : در برابر خداوند تعبیر به ” خشیت “
و در مورد قیامت تعبیر به ” اشفاق ” شده است.
به گفته راغب در مفردات؛
خشیت در جائی گفته می شود که ترس آمیخته با احترام و تعظیم باشد.
اما اشفاق به معنی علاقه توام با بیم است.
در واقع پرهیزگاران به روز قیامت بسیار علاقمندند، چون کانون پاداش و رحمت الهی است اما با این حال از حساب و کتاب خدا نیز بیمناکند.
آیه ۵۰
وَهَذَا ذِكْرٌ مُبَارَكٌ أَنْزَلْنَاهُ أَفَأَنْتُمْ لَهُ مُنْكِرُونَ
مقایسه قرآن با کتب پیشین
چگونه ثابت می شود قرآن مایه برکت است؟
کافی است حال ساکنان جزیره العرب را قبل از نزول قرآن ، که در توحش ، جهل، فقر ، بدبختی زندگی می کردند ، با وضعشان بعد از نزول قرآن ، که اسوه و الگویی برای دیگران شدند در نظر بگیریم .
ایه ۵۱
وَلَقَدْ آتَيْنَا إِبْرَاهِيمَ رُشْدَهُ مِنْ قَبْلُ وَكُنَّا بِهِ عَالِمِينَ
موضوع : شایستگی های ابراهیم و دریافت مواهب الهی
رشد در این آیه اشاره به کدام شایستگی ابراهیم خلیل هست ؟
رشد در اصل به معنای راه یافتن به مقصد است و در اینجا ممکن است اشاره به حقیقت توحید باشد که ابراهیم ( ع) از سنین کودکی از آن آگاه شده بود ( حقیقت لا اله الا الله – همه کاره عالم خداست و بقیه ابزار و وسیله اند)
آیه ۵۲
إِذْ قَالَ لِأَبِيهِ وَقَوْمِهِ مَا هَذِهِ التَّمَاثِيلُ الَّتِي أَنْتُمْ لَهَا عَاكِفُونَ
موضوع : تحقیر بتها
رشد و رشادت حضرت ابراهیم علیه السلام چه زمانی ظاهر شد؟
زمانی که به پدرش ( اشاره به عمویش “آزر” است ، زیرا عرب گاه به عمو ” اب” می گوید)
و قوم او گفت : این تمثالهائی را که شما دل به آن بسته اید ، و شب و روز گرد آن می چرخید چیست ؟
حضرت ابراهیم علیه السلام با چه عباراتی بت ها را تحقیر کرد ؟
اولا : با تعبیر ” ما هذه ” اینها چیست ؟زیرا این تعبیر برای اشیاء بی جان استفاده میشود.
ثانیا : با تعبیر به ” تماثیل ” جمع تمثال به معنی عکس یا مجسمه بی روح است.
استدلال روشن برای ابطال بت پرستی :
آنچه ما از بت ها می بینیم همین مجسمه و تمثال است ، بقیه تخیل است و توهم و پندار
کدام انسان عاقل برای یک مشت سنگ و چوب این همه عظمت و احترام و قدرت قائل می شود .
موسسه نورالیقین
مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی