لَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَنْ تَبْتَغُوا فَضْلًا مِنْ رَبِّكُمْ فَإِذَا أَفَضْتُمْ مِنْ عَرَفَاتٍ فَاذْكُرُوا اللَّهَ عِنْدَ الْمَشْعَرِ الْحَرَامِ وَاذْكُرُوهُ كَمَا هَدَاكُمْ وَإِنْ كُنْتُمْ مِنْ قَبْلِهِ لَمِنَ الضَّالِّينَ
بر شما گناهى نيست كه [در سفر حج] از فضل پروردگارتان [روزى خويش] بجوييد پس چون از عرفات كوچ نموديد خدا را در مشعر الحرام ياد كنيد و يادش كنيد كه شما را كه پيشتر از بيراهان بوديد فرا راه آورد
- تفسیر و مفاهیم
- اعراب و موضوع آیات
- نکات تجویدی
موضوع: ابتغاء فضل الهی
با توجه به جمله« ان تبتغوا فضلا… » ابتغای از فضل الهی بر چه امر مهمی دلالت می‌کند؟
یکی اﺯ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻫﺎﻱ ﺟﺎﻣﻌﻴّﺖ ﺍﺳﻠﺎم ﺁﻥ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻛﻨﺎﺭ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﻋﺒﺎﺩﻱ ﺣﺞ، ﺑﻪ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻣﺎﺩّﻱ ﻭ ﻛﺴﺐ ﻣﻌﺎﺵ ﻧﻴﺰ ﺗﻮﺟّﻪ ﺩﺍﺭﺩ.
ﺁﻳﻪ ﺷﺮﻳﻔﻪ ﻣﻲ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻔﺮﻣﺎﻳﺪ: ﺩﺭ ﺧﻠﺎﻝ ﺍﻧﺠﺎم ﻋﻤﻞ ﺣﺞ ﺩﺍﺩﻭﺳﺘﺪ ﺣﻠﺎﻝ ﺍﺳﺖ، ﭼﻴﺰﻱ ﻛﻪ ﻫﺴﺖ ﺍﺯ ﺑﻴﻊ ﻭ ﺩﺍﺩﻭﺳﺘﺪ ﺗﻌﺒﻴﺮ ﻓﺮﻣﻮﺩﻩ ﺑﻪ (ﻃﻠﺐ ﻓﻀﻞ ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭ) ﻭ ﺍﻳﻦ ﺗﻌﺒﻴﺮ ﺩﺭ ﺳﻮﺭﻩ ﺟﻤﻌﻪ ﻧﻴﺰ ﺁﻣﺪﻩ، ﺁﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ:” ﻳﺎ ﺃَﻳُّﻬَﺎ ﺍﻟَّﺬِﻳﻦَ ﺁﻣَﻨُﻮﺍ ﺇِﺫﺍ ﻧُﻮﺩِﻯَ ﻟِﻠﺼَّﻠﺎﺓِ ﻣِﻦْ ﻳَﻮْمِ ﺍﻟْﺠُﻤُﻌَﺔِ ﻓَﺎﺳْﻌَﻮْﺍ ﺇِﻟﻲ ﺫِﻛْﺮِ ﺍﻟﻠَّﻪِ ﻭَ ﺫَﺭُﻭﺍ ﺍﻟْﺒَﻴْﻊَ – ﺗﺎ ﺁﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ- ﻓَﺈِﺫﺍ ﻗُﻀِﻴَﺖِ ﺍﻟﺼَّﻠﺎﺓُ ﻓَﺎﻧْﺘَﺸِﺮُﻭﺍ ﻓِﻰ ﺍﻟْﺄَﺭْﺽِ، ﻭَ ﺍﺑْﺘَﻐُﻮﺍ ﻣِﻦْ ﻓَﻀْﻞِ ﺍﻟﻠَّﻪِ ” ﭼﻮﻥ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺩﻭ ﺁﻳﻪ ﻧﺨﺴﺖ ﺍﺯ ﺩﺍﺩﻭﺳﺘﺪ ﺗﻌﺒﻴﺮ ﺑﻪ ﺑﻴﻊ ﻛﺮﺩﻩ، ﻭ ﺳﭙﺲ ﺍﺯ ﻫﻤﺎﻥ ﺗﻌﺒﻴﺮ ﺑﻪ ﻃﻠﺐ ﺭﺯﻕ ﺧﺪﺍ ﻧﻤﻮﺩﻩ، ﻭ ﺑﻬﻤﻴﻦ ﺟﻬﺖ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺳﻨﺖ ﻧﻴﺰ ﺍﺑﺘﻐﺎﻱ ﺍﺯ ﻓﻀﻞ ﺧﺪﺍ ﺩﺭ ﺁﻳﻪ ﻣﻮﺭﺩ ﺑﺤﺚ ﺑﻪ ﺑﻴﻊ ﺗﻔﺴﻴﺮ ﺷﺪﻩ، ﭘﺲ ﺁﻳﻪ ﺩﻟﻴﻞ ﺑﺮ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺍﺩﻭﺳﺘﺪ ﺩﺭ ﺧﻠﺎﻝ ﻋﻤﻞ ﺣﺞ ﻣﺒﺎﺡ ﻭ ﺟﺎﻳﺰ ﺍﺳﺖ.[1]
اﺯ ﺍﻳﻦ ﺑﺎﻟﺎﺗﺮ ﺍﺯ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺍﺳﻠﺎﻣﻰ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻰ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﻰ ﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺣﺞ ﻋﻠﺎﻭﻩ ﺑﺮ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻣﻬﻢ ﺍﺧﻠﺎﻗﻰ ﻭ ﺗﻬﺬﻳﺐ ﻧﻔﻮﺱ ﺩﺍﺭﺍﻯ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺳﻴﺎﺳﻰ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻭ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻯ ﻧﻴﺰ ﻫﺴﺖ.
ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺍﻳﻨﻜﻪ: ﻣﺴﺎﻓﺮﺕ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻥ ﺍﺯ ﻧﻘﺎﻁ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺩﻧﻴﺎ ﺑﻪ ﺳﻮﻯ ﺧﺎﻧﻪ ﺧﺪﺍ ﻭ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺁﻥ ﻛﻨﮕﺮﻩ ﻋﻈﻴﻢ ﺍﺳﻠﺎﻣﻰ ﻣﻰ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﭘﺎﻳﻪ ﻭ ﺍﺳﺎﺳﻰ ﺑﺮﺍﻯ ﻳﻚ ﺟﻬﺶ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻯ ﻋﻤﻮﻣﻰ ﺩﺭ ﺟﻮﺍﻣﻊ ﺍﺳﻠﺎﻣﻰ ﮔﺮﺩﺩ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻛﻪ ﻣﻐﺰﻫﺎﻯ ﻣﺘﻔﻜﺮ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻯ ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﭘﺲ ﺍﺯ ﻣﺮﺍﺳﻢ ﺣﺞ ﻳﺎ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺩﻭﺭ ﻫﻢ ﺑﻨﺸﻴﻨﻨﺪ ﻭ ﺑﺎ ﻫﻤﻔﻜﺮﻯ ﻭ ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﭘﺎﻳﻪ ﻣﺤﻜﻤﻰ ﺑﺮﺍﻯ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩ ﺟﻮﺍﻣﻊ ﺍﺳﻠﺎﻣﻰ ﺑﺮﻳﺰﻧﺪ ﻭ ﺑﺎ ﻣﺒﺎﺩﻟﺎﺕ ﺻﺤﻴﺢ ﺗﺠﺎﺭﺗﻰ ﺁﻥ ﭼﻨﺎﻥ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩ ﻧﻴﺮﻭﻣﻨﺪﻯ ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﺁﻭﺭﻧﺪ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺩﺷﻤﻨﺎﻥ ﻭ ﺑﻴﮕﺎﻧﮕﺎﻥ ﺑﻰ ﻧﻴﺎﺯ ﮔﺮﺩﻧﺪ.
ﺑﻨﺎ ﺑﺮ ﺍﻳﻦ، ﺍﻳﻦ ﻣﻌﺎﻣﻠﺎﺕ ﻭ ﻣﺒﺎﺩﻟﺎﺕ ﺗﺠﺎﺭﺗﻰ ﺧﻮﺩ ﻳﻜﻰ ﺍﺯ ﻭﺳﺎﻳﻞ ﺗﻘﻮﻳﺖ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺍﺳﻠﺎﻣﻰ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺩﺷﻤﻨﺎﻥ ﺍﺳﻠﺎم ﺍﺳﺖ ﺯﻳﺮﺍ ﻣﻰ ﺩﺍﻧﻴﻢ ﻫﻴﭻ ﻣﻠﺘﻰ ﺑﺪﻭﻥ ﺩﺍﺷﺘﻦ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻯ ﻧﻴﺮﻭﻣﻨﺪ ﺍﺳﺘﻘﻠﺎﻝ ﻛﺎﻣﻞ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﺩﺍﺷﺖ ﻭﻟﻰ ﺑﺪﻳﻬﻰ ﺍﺳﺖ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎﻯ ﺗﺠﺎﺭﺗﻰ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺤﺖ ﺍﻟﺸﻌﺎﻉ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎﻯ ﻋﺒﺎﺩﻯ ﻭ ﺍﺧﻠﺎﻗﻰ ﺣﺞ ﺑﺎﺷﺪ ﻧﻪ ﺣﺎﻛﻢ ﻭ ﻣﻘﺪم ﺑﺮ ﺁﻧﻬﺎ.[2]
[1] . تفسیر المیزان
[2] . تفسیر نمونه
مؤسسه نورالیقین
مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی
بدون دیدگاه