حرف جرّ (حتّی) بر چه معنایی دلالت دارد ؟
- انتهای غایت (زمانی و مکانی)
- تعلیل
• انتهای غایت: انتهای غایت به معنای (إلی) که بر دو نوع است:
الف) انتهای غایت زمانی
مثال : سلامٌ هی حتی مطلع الفجر
[ترکیب: سلامٌ: خبر مقدم، مرفوع به ضمه ظاهری/ هیَ: ضمیر منفصل، مبنی، محلاً مرفوع، مبتدای مؤخر/ حتی: حرف جرّ، مبنی بر سکون/ مطلعِ: مجرور به حرف جرّ، علامت جرّ کسره ظاهری/ حتی مطلع: جارّ و مجرور، متعلّق به «سلام»/ الفجر: مضاف الیه، مجرور به کسره ظاهری]
ب) انتهای غایت مکانی
مثال: اکلتُ السمکةَ حتی رأسها
[ترکیب: اکلتُ: فعل ماضی، مبنی بر سکون، تُ: ضمیر متصل، مبنی، محلاً مرفوع، فاعل/ السمکةَ: مفعول به، منصوب به فتحه ظاهری/ حتی: حرف جرّ، مبنی بر سکون/ رأسِ: مجرور به حرف جرّ، علامت جرّ کسره ظاهری/ حتی رأس: جارّ و مجرور متعلّق به «اکلتُ»/ ها: ضمیر متصل، مبنی، محلاً مجرور، مضاف الیه]
• تعلیل : ماقبل «حتّی» سبب و علتی برای مابعدش است.
مثال: هُمُ الَّذِينَ يَقُولُونَ لَا تُنْفِقُوا عَلَى مَنْ عِنْدَ رَسُولِ اللَّهِ حَتَّى يَنْفَضُّوا
توضیح: هرگاه حرف جرّ «حتّی» بر سر فعل مضارع درآید با «أن» ناصبه مقدره و مصدریه، فعل مضارع را منصوب کرده و به تاویل مصدرمی برد، مصدر مؤول در جایگاه اسم مجرور به حرف جرّ واقع می شود
مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی
بدون دیدگاه