إِلَّا الَّذِينَ تَابُوا وَأَصْلَحُوا وَبَيَّنُوا فَأُولَئِكَ أَتُوبُ عَلَيْهِمْ وَأَنَا التَّوَّابُ الرَّحِيمُ
مگر كسانى كه توبه كردند و [خود را] اصلاح نمودند و [حقيقت را] آشكار كردند پس بر آنان خواهم بخشود و من توبه پذير مهربانم
- تفسیر و مفاهیم
- اعراب و موضوع آیات
- نکات تجویدی
موضوع: توبه از كتمان
توبه از کتمان حق با چه شرایطی پذیرفته می‌شود؟
كتمان حقيقت از آن رو كه خيانت به حق‌الله و حق‌الناس است، در توبه از آن نمي‌توان به صرف استغفار اكتفا كرد، بلكه توبه‌اش اين است كه آنچه را كتمان و تلبيس و تباه كرده، تبيين و تحرير و اصلاح كند: «إِلَّا الَّذِينَ تَابُوا وَأَصْلَحُوا وَبَيَّنُوا»
تائب از كتمان هم بايد بين خود و خدا را روشن كند و هم بايد بين خود و مردم را كه فاسد و تيره كرده، اصلاح و روشن سازد، بر اين اساس، مثلا اگر کسی كتابي نوشت كه سبب گمراهي افرادي شد، بايد با همان قلمْ كتابي براي روشنگري مردم بنويسد.
توبه در مسائلي همچون كتمان حق، جزو جهاد اكبر است زيرا پاگذاردن بر شيطنت‌ها و اغراض نفساني و سنت‌هاي باطل خود و اقرار به اشتباهات و بدي‌ها و اعلام بطلان گفتارها و نوشتارهاي خلاف حق و اصلاح و بيان آنچه را باطل و اشتباه گفته يا حق را كتمان و تلبيس كرده، بسيار سنگين و دشوار است، از همين رو خداي سبحان به كساني كه در اين جهاد اكبر پيروز شوند و آنچه را مكتوم كردند مشهور و بيان كنند، وعده جميل داده و فرموده است: من بر آنان توبه كرده و منعطف مي‌شوم و توبه آنان را مي‌پذيرم: «فَاُولئِكَ أتوبُ عَلَيهِم وأنَا التَّوّابُ الرَّحيم». خداي سبحان در مقام فعل نه تنها بازمي‌گردد و آنان را در حدّ توبه به سوي خود مي‌كشاند، بلكه منعطف شده، در كنار توبه رحمت خاص و لطف مخصوص خود را نيز نصيب آنها مي‌كند. اقتران توبه به رحمت براي آن است كه اگر توبه كمبودي داشت با رحمت الهي ترميم مي‌شود. در سراسر قرآن چنين لحني كه خداي سبحان انعطاف رحمت خاصه خود را با تعبير صيغه متكلم وحده بيان كند، تنها مخصوص همين مورد است. توبه از معصيت‌هاي عادي نه آن چنان دشوار است، زيرا در آنها شرط محوري ديگري از قبيل اصلاح فاسد، تبيين مكتوم و… مطرح نيست، و نه رحمتِ شامل تائبان از آنها نهايي و عالي است، بلكه رحمتي متوسط است.[1]
[1] . تفسیر تسنیم ج ۸ صص ۷۰ و ۷۱
مؤسسه نورالیقین
مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی
بدون دیدگاه