از روز اولی که انسان آفریده شده است، شبهه نیز به وجود آمد! دشمن انسان یعنی ابلیس رجیم، برای توجیه نافرمانی خود نسبت به دستور الهی، استدلالی شبهه ناک مطرح ساخت؛ «قالَ أَنَا خَيْرٌ مِنْهُ خَلَقْتَني مِنْ نارٍ وَ خَلَقْتَهُ مِنْ طينٍ؛ من از او بهترم؛ مرا از آتش آفريدهاى و او را از گل!»(اعراف/۱۲)
طبیعی است وقتی شیطان بخواهد به دشمنی انسان با فرزندان آدم ادامه دهد، همین روش خود را دنبال کرده و با آموزش شیوه‌های مختلف شبهه افکنی، هدف خود را محقق سازد.
شبهه چیست؟
از خود اسم شبهه، معنای آن واضح است؛ شبهه یعنی شبیه حق! (إِنَّمَا سُمِّيَتِ الشُّبْهَةُ شُبْهَةً لِأَنَّهَا تُشْبِهُ الْحَقَّ؛ خطبه ۳۸ نهج البلاغه). شبهه چیزی است که نه حق محض است نه باطل محض! مخلوطی از حق و باطل.
- شبهه با سوال تفاوت دارد، سوال اقرار به جهل است، ولی شبهه اغراء به جهل! کسی که سوال می کند در مورد چیزی که نمی داند و می داند که نمی داند، اطلاعات کسب می کند، اما کسی که شبهه مطرح می کند، یا شبهه می شنود، باطلی را در لباس حق می پوشاند و به ذهن و فکر خود یا دیگران نفوذ می دهد و موریانه وار، سرمایه فکری خود را می پوساند و از بین می برد.
- شبهه با شک نیز تفاوت دارد. شک مقدس است! پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله در واکنش به کسی که به دلیل شک در خدا! گمان می کرد که کافر شده است، فرمودند: « ذَاكَ وَ اللَّهِ مَحْضُ الْإِيمَانِ.» شک، گذرگاهی است که انسان را از وادی جهل به شهر علم وارد می کند، اما شبهه انسان را متعصبانه در قعر دره های جهل نگاه می دارد.
شبهه یعنی فضای مجازی! چرا؟ می دانیم که در ادبیات، استعمالی را که حقیقت نباشد، مجاز گویند؛ مثلاً اگر در مورد انسان شجاعی بگویند: «شیر آمد»، مجازگویی کرده اند، حقیقت را نگفته اند، چون حقیتِ شیر، آن حیوان درنده ای است که در جنگل زندگی می کند، اما دروغ هم نگفته اند!! مجاز گفته اند. شبهه چیزی است مانند مجازگویی و فضای مجازی جولان‌گاه خوبی است برای شبهه!
شبهه همیشه بوده است، اما خالقان شبهه، مجال کمتری برای انتشار وسیع پیام خود داشتند، بیشتر در مجامع علمی شبهه ای مطرح می شد و با کمی بحث و مطالعه، بطلان آن برملا می شد. ولی با گسترش ارتباطات مخصوصاً شبکه های اجتماعی، شبهات در قالب های مختلف (عکس، عکس نوشته، کلیپ، موسیقی، خبر، جک، لطیفه، داستان و…) در حد وسیعی منتشر می‌شود و خواسته و ناخواسته، پیر و جوان، زن و مرد، کودک و بزرگسال، همه و همه را درگیر ساخته است. از این رو پرواضح است که برای این فضای افسارگسیخته و بی در و پیکر و مجازی، باید فکری کرد؛ مَثْنى و فُرادا ؛ قُلْ إِنَّما أَعِظُكُمْ بِواحِدَةٍ أَنْ تَقُومُوا لِلَّهِ مَثْنى وَ فُرادى ؛ سبأ/۴۶.
برگرفته از کانال ایتای پاسخ به شبهات فضای مجازی
حجت‌الاسلام دکتر قربانی مقدم
http//eitaa.com/joinchat
موسسه نورالیقین
مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی
بدون دیدگاه