مناجات المطیعین

شرح مناجات خمس عشر

مدرس :خانم اعتمادی

مناجات های خمس عشره از مناجات های صادر شده از امام سجاد (ع)است

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
به نام خدا که رحمتش بسیار و مهربانی‌اش همیشگی است؛

اللّٰهُمَّ أَلْهِمْنا طَاعَتَكَ، وَجَنِّبْنا مَعْصِيَتَكَ، وَيَسِّرْ لَنا بُلُوغَ مَا نَتَمَنَّىٰ مِنِ ابْتِغاءِ رِضْوانِكَ، وَأَحْلِلْنا بُحْبُوحَةَ جِنانِكَ، وَاقْشَعْ عَنْ بَصائِرِنا سَحابَ الارْتِيابِ، وَاكْشِفْ عَنْ قُلُوبِنا أَغْشِيَةَ الْمِرْيَةِ وَالْحِجابِ، وَأَزْهِقِ الْباطِلَ عَنْ ضَمائِرِنا، وَأَثْبِتِ الْحَقَّ فِى سَرائِرِنا، فَإِنَّ الشُّكُوكَ وَالظُّنُونَ لَواقِحُ الْفِتَنِ، وَمُكَدِّرَةٌ لِصَفْوِ الْمَنائِحِ وَالْمِنَنِ.

خدایا، فرمانبری‌ات را به ما الهام فرما و ما را از نافرمانیت دور کن و راه رسیدن به آنچه از خشنودی‌ات آرزومندیم آسان کن و ما را در میان بهشت‌هایت جای ده و از برابر دیدگان دل‌هایمان، ابرهای شک و دودلی را بزدای و از قلوبمان پرده‌های تردید و کوردلی را کنار زن و از نهادمان باطل را نابود کن و حق را در درون ما استوار گردان، زیرا شک‌ها و گمان‌ها، بارور کننده‌ آشوب‌ها و تیره کننده‌ عطاها و بخشش‌های زلال و بی‌آلایش‌اند.

در این فراز از دعا، از نظر امام سجاد(ع) این توفیق الهی است که انسان به سوی هدایت می رود و از ضلالت دور می شود و اندیشه های باطل و شک علمی و تردید عملی از دلش زدوده می گردد؛ زیرا اگر عنایت الهی نباشد انسان نمی تواند خود را از وسوسه های شیطانی در امان نگه دارد و از هواهای نفسانی رهایی یابد و به مقام قرب الهی در مقام طاعت وارد شود.

توکل: توکل بر خدا و اعتماد بر او عامل دیگری برای کسب توفیق الهی است.

خدا در قرآن می‌فرماید هر کسی با توکل بر خدا کاری را مجاهدانه آغاز کند، خدا او را هدایت کرده و به مقصد و مقصود می رساند.

بر این اساس است که امام سجاد(ع) در قالب دعا از خدا می خواهد تا شرایطی را فراهم آورد تا به طاعت و اطاعت توفیق یابد؛ زیرا هیچ وسیله ای جز خود خدا برای تحقق و کسب توفیق طاعت وجود ندارد.

اللّٰهُمَّ احْمِلْنا فِى سُفُنِ نَجاتِكَ، وَمَتِّعْنا بِلَذِيذِ مُنَاجَاتِكَ، وَأَوْرِدْنا حِيَاضَ حُبِّكَ؛ وَأَذِقْنا حَلاوَةَ وُدِّكَ وَقُرْبِكَ، وَاجْعَلْ جِهادَنا فِيكَ، وَهَمَّنا فِى طَاعَتِكَ، وَأَخْلِصْ نِيَّاتِنا فِى مُعامَلَتِكَ، فَإِنَّا بِكَ وَلَكَ وَلَا وَسِيلَةَ لَنا إِلَيْكَ إِلّا أَنْتَ.

خدایا ما را بر کشتی‌های نجاتت سوار کن و از لذّت راز و نیازت بهره‌مند گردان و به حوض‌های دوستی‌ات وارد کن؛ و شیرینی محبّت و مقام قربت را به ما بچشان، کوششمان را در راهت و همّتمان را در طاعتت قرار ده و نیّت‌هایمان را در معامله با خود خالص گردان، چراکه ما با تو و از توییم و برای ما وسیله‌ای جز به‌سوی تو نیست.

به تو و برای تو موجودیم‌‌؛ «فَإنّا بِكَ وَ لَكَ»؛ این از آن تعبیرات كوتاهی است كه خیلی پرمعناست، «بِكَ وَ لَكَ وَ إِلَیْكَ وَ مِنْكَ».

مقتضای توحید این است كه هستی ما یك هستی آویخته و عاریه‌‌ای است كه اصالتی ندارد و خودش پابرجا نیست. به اراده‌‌ خدا متصل است. می‌‌گوییم همه چیز تابع اراده‌‌ خداست،

طبق حرکت جوهری خداوند متعال وجود هستی بخش است و ما هر لحظه به او نیازمندیم

و خداوند هر لحظه به ما فیض وجود عطا می کند و ما نه تنها در خلقتمان بلکه هر لحظه و هر ثانیه محتاج خداوند هستیم.

هیچ شفیع و وسیله مستقلی جز خداوند نیست؛ « وَلا وَسیلَةَ لَنا اِلَیْكَ»

در بخشهای دیگری از این دعا آمده است:
در دعاهای خویش، همت والا و تقاضای عالی ترین مقامات را از خداوند داشته باشیم.
درخواست کنیم در زمره صالحان و نیکانی قرار بگیریم که در اتصاف به فضائل و مکارم اخلاقی از افراد دیگر پیشی گرفته اند و عمر خویش را صرف اعمال شایسته و ماندگار می سازند.

مناجات المطیعین یا مناجات فرمانبرداران خدا، از مناجات های پانزده گانه امام سجاد (ع) است که در آن به موضوعات زیر اشاره شده است.:

1- درخواست توفیق بندگی و انجام تکالیف الهی
2- زائل کردن شک و ریب
3- شفیع و وسیله قرار دادن خداوند نزد خودش.

نتیجه موضوعات

– همت بلند داشته باشیم
– و عالیترین مقامات که همان هم نشینی با پیامبران است را در خواست کنیم.

موسسه نورالیقین
مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی