بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیم
طرح رضوان
مدرس: خانم عرب خراسانی
وَأَرَادُوا بِهِ كَيْدًا فَجَعَلْنَاهُمُ الْأَخْسَرِينَ آیه (۷۰)
موضوع: خنثی کردن توطئه دشمن
مشرکان تدبیری بر ضد حضرت ابراهیم به کار بستند که همان افکندن حضرت در آتش بزرگ بود تا براهین آن جناب را باطل سازند ولی از آنجا که سراسر هستی ،لشکر الهی و شعورمند هستند، خدای منان در خطاب تکوینی به آتش فرمود بر آن حضرت خنک و سلامت باش، و بدین صورت خداوند او را حفظ کرد و دشمنانش را از زیانکارترین مردم قرار داد.
وَنَجَّيْنَاهُ وَلُوطًا إِلَى الْأَرْضِ الَّتِي بَارَكْنَا فِيهَا لِلْعَالَمِينَ(۷۱)
موضوع: هجرت ابراهیم و لوط (علیهماالسلام)
بعد از نجات اعجاز آمیز حضرت ابراهیم علیه السلام او به عنوان یک رهبر الهی و قهرمان شجاع که یک تنه می‌تواند به جنگ جبار ستمگری با تمام قدرت و امکاناتش برود شناخته می‌شد و کانون خطری برای حکومت جبار و خودکامه بود،از سوی دیگر حضرت ابراهیم رسالت خود را در آن سرزمین انجام داده بود و ضربات خرد کننده ای بر حکومت زده و بذر ایمان و آگاهی را در آن سرزمین کاشته بود وتنها نیاز به عامل «زمان» بود که بساط بت و بت پرستی برچیده شود.لذا باید برای ادامه رسالت خود به سرزمین دیگری برود، و خدای سبحان حضرت ابراهیم و لوط را از سیطره نمرودیان نجات داد و آن دو را به سرزمینی گسیل داشت که برای جهانیان مبارک کرده بود ،درباره کجایی این سرزمین مناطقی یاد شده که مهم ترین آن ها و هماهنگ با برخی آیات ،سرزمین مبارک فلسطین است.
وَوَهَبْنَا لَهُ إِسْحَاقَ وَيَعْقُوبَ نَافِلَةً ۖ وَكُلًّا جَعَلْنَا صَالِحِينَ(۷۲)
موضوع:بخشیدن فرزند و نوه به حضرت ایراهیم (علیه السلام)
یکی از مهم‌ترین مواهب خدا به ابراهیم علیه السلام دادن فرزندان
صالح و نسلی برومند و شایسته است.
بعد از سالیان درازی که ابراهیم در انتظار فرزندی صالح بود، سرانجام خداوند متعال دعای او را مستجاب کرد، نخست «اسماعیل» و سپس «اسحاق »(علیهما السلام) را به او مرحمت کرد،و افزون بر آن نوه‌ای به اسم یعقوب ( علیه السلام)عطا کرد و همه آنان را از شایستگان قرار داد.
تعبیر به نافله تنها توصیف برای یعقوب شاید از این نظر باشد که ابراهیم فقط فرزند صالحی تقاضا کرده بود اما خدا نوه صالحی نیز بر آن افزود ،زیرا نافله در اصل، به معنی موهبت یا کار اضافی است.
موضوع:هدایتگری پیامبران
وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا وَأَوْحَيْنَا إِلَيْهِمْ فِعْلَ الْخَيْرَاتِ وَإِقَامَ الصَّلَاةِ وَإِيتَاءَ الزَّكَاةِ ۖ وَكَانُوا لَنَا عَابِدِينَ(۷۳)
در آیه فوق ،به ۶ قسمت از صفات و برنامه‌های مهم پیامبران اشاره شده است:
۱) امامت و رهبری«وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّةً»
یعنی علاوه بر مقام نبوت و رسالت مقام امامت را نیز به آنها دادیم.
۲) فعلیت و به ثمر رسیدن مقام امامت ،یعنی دستگیری کردن و رساندن به سر منزل مقصود«يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا»
۳) انجام کار خیر«وَأَوْحَيْنَا إِلَيْهِمْ فِعْلَ الْخَيْرَات».
۴) برپا داشتن نماز«وَإِقَامَ الصَّلَاةِ».
۵) ادای زکات«وَإِيتَاءَ الزَّكَاةِ ۖ».
۶) مقام عبودیت«وَكَانُوا لَنَا عَابِدِينَ».
سؤال :نبوت ،رسالت و امامت چه تفاوتی با هم دارند؟
نبی : وحی را دریافت میکند
رسول:ابلاغ وحی به مردم
امامت: اجرای برنامه های الهی
نکته: رسول «ارائه طریق» میکند و مقام امامت تحقق بخشیدن به تمام برنامه‌های الهی است به تعبیر دیگر «ایصال به مطلوب» و هدایت تشریعی و تکوینی است.
وَلُوطًا آتَيْنَاهُ حُكْمًا وَعِلْمًا وَنَجَّيْنَاهُ مِنَ الْقَرْيَةِ الَّتِي كَانَتْ تَعْمَلُ الْخَبَائِثَ ۗ إِنَّهُمْ كَانُوا قَوْمَ سَوْءٍ(۷۴)
موضوع: عطایای الهی به حضرت لوط (علیه السلام)
حضرت لوط علیه السلام از پیامبران بزرگ الهی است که هم عصر حضرت ابراهیم علیه السلام بود و همراه او از «بابل» به «فلسطین»مهاجرت کرد و بعد از ابراهیم جدا شد و به شهر «سدوم» رفت زیرا آن قوم غرق فساد و مخصوصاً انحرافات و آلودگی های جنسی بودند، او برای هدایت آنها بسیار تلاش کرد،اما کمتر در آن کوردلان اثر کرد.
در آیه فوق خدای سبحان به سه پاداش فراوانی که به حضرت لوط( علیه السلام » عطا کرد، آمده است:
۱) حکم«حُكْمًا»؛ واژه «حُکْم» به معنای فرمان نبوت ،قضاوت ،عقل و خرد آمده است
۲) علم «وَعِلْمًا»؛ هر گونه علم و دانشی که در سعادت و سرنوشت انسان اثر دارد.
۳) نجات از منطقه ای که مردم آن دچار فساد بودند«وَنَجَّيْنَاهُ مِنَ الْقَرْيَةِ الَّتِي كَانَتْ تَعْمَلُ الْخَبَائِثَ ۗ».
منابع و مآخذ: تفاسیر وزین تسنیم، المیزان، مجمع البیان، نمونه و نور
مؤسسه نورالیقین
مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی
بدون دیدگاه