الْحَجُّ أَشْهُرٌ مَعْلُومَاتٌ فَمَنْ فَرَضَ فِيهِنَّ الْحَجَّ فَلَا رَفَثَ وَلَا فُسُوقَ وَلَا جِدَالَ فِي الْحَجِّ وَمَا تَفْعَلُوا مِنْ خَيْرٍ يَعْلَمْهُ اللَّهُ وَتَزَوَّدُوا فَإِنَّ خَيْرَ الزَّادِ التَّقْوَى وَاتَّقُونِ يَا أُولِي الْأَلْبَابِ
حج در ماههاى معينى است پس هر كس در اين [ماه]ها حج را [برخود] واجب گرداند [بداند كه] در اثناى حج همبسترى و گناه و جدال [روا] نيست و هر كار نيكى انجام مى دهيد خدا آن را مى داند و براى خود توشه برگيريد كه در حقيقت بهترين توشه پرهيزگارى است و اى خردمندان از من پروا كنيد
- تفسیر و مفاهیم
- اعراب و موضوع آیات
- نکات تجویدی
موضوع: درجات تقوا
درخواست خدای تعالی مبنی بر تقواپیشگی بیانگر چه اصلی می‌باشد؟
خداي سبحان از خردمندان! خواست تا از او پروا و تقوا داشته باشند: «وَاتَّقونِ يأُولي الألبَاب». اين بيان، نشان مي‌دهد كه تقوا اقسام و درجاتي دارد. برخي انسان‌ها تنها تقواي از آتش جهنم دارند: «… فَاتَّقوا النّارَ الَّتي وقودُهَا النّاسُ والحِجارَة…»[1] اين گروه خدا ترس‌اند؛ ولي خودطلب‌اند نه خداطلب، از اينرو تقوا آنها را تنها از جهنم مي‌رهاند؛ ولي معلوم نيست آنان را به درجات برتر بهشت و لقاي الهي برساند.
۲. بعضي، گذشته از تقواي از آتش، تقواي شوق و رسيدن به بهشت نيز دارند؛ يعني هم از حرام پرهيز مي‌كنند و هم واجبات را پاس مي‌دارند تا به بهشت نائل آيند. اينان نيز گرچه لبيب و خردمندند و تا بهشت توشه دارند؛ ولي از ادامه راه مي‌مانند، چون توشه آن را تهيه نكرده‌اند.
با توجّه به اينكه تقوا به معناي پروا و پرهيز است، تقواي شوق به بهشت به‌ين معناست كه مانع از وصول به بهشت برطرف و مقتضي نيل به آن فراهم گردد.
۳. برخي افزون بر دارا بودن دو تقواي ياد شده همه كارهايشان «حبّاً لله» است و مشمول درجه كامل آيه «واتَّقونِ ياُولِي الاَلباب» هستند. اين درجه برتر از تقوا چنان اثري دارد كه تا «لقاء الله» پيش مي‌رود و متقي را هم با خود به لقاء الله مي‌رساند، زيرا تقواي الهي به خدا مي‌رسد و همين تقواي نائل به خدا، متّقي را نيز به لقاي الهي مي‌رساند، چون وصف تقوا از جان متّقي جدا نيست.
بهره‌مند از تقواي الهي، توانگر واقعي است كه «نام خدا» دواي او، «ياد خدا» شفايش و «طاعت خدا» غناي اوست: «يامن اسمه دواء و ذكره شفاء و طاعته غني» از اينرو هرگز در راه نمي‌ماند زيرا اين ره‌توشه جاودانه است و تا پايان راه وي را همراهي مي‌كند و به لقاي حق رهنمون مي‌سازد، از اين رو خداوند فرمود: «وتَزَوَّدوا فَاِنَّ خَيرَ الزّادِ التَّقوي واتَّقونِ ياُولِي الاَلباب.[2]
[1] . سوره بقره،آیه 24.
[2] . تفسیر تسنیم
مؤسسه نورالیقین
مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی
بدون دیدگاه