وَقَاتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ الَّذِينَ يُقَاتِلُونَكُمْ وَلَا تَعْتَدُوا إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ الْمُعْتَدِينَ
اين ماه حرام در برابر آن ماه حرام است و [هتك] حرمتها قصاص دارد پس هر كس بر شما تعدى كرد همان گونه كه بر شما تعدى كرده بر او تعدى كنيد و از خدا پروا بداريد و بدانيد كه خدا با تقواپيشگان است
- تفسیر و مفاهیم
- اعراب و موضوع آیات
- نکات تجویدی
موضوع: جواز اعتدا
با توجه به مذمت تجاوز چرا خدای تعالی به مسلمانان اجازه اعتدا و تجاوز می‌دهد؟
ﺍﻋﺘﺪﺍ ﻭ ﺗﺠﺎﻭﺯ ﻭﻗﺘﻲ ﻣﺬﻣﻮم ﺍﺳﺖ، ﻛﻪ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺍﻋﺘﺪﺍﻱ ﺩﻳﮕﺮﺍﻥ ﻭﺍﻗﻊ ﻧﺸﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﺧﻠﺎﺻﻪ ﺗﺠﺎﻭﺯ ﺍﺑﺘﺪﺍﻳﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﺍﻣﺎ ﺍﮔﺮ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺗﺠﺎﻭﺯ ﺩﻳﮕﺮﺍﻥ ﺑﺎﺷﺪ، ﺩﺭ ﻋﻴﻦ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺗﺠﺎﻭﺯ ﺍﺳﺖ ﺩﻳﮕﺮ ﻣﺬﻣﻮم ﻧﻴﺴﺖ، ﭼﻮﻥ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺗﻌﺎﻟﻲ ﺍﺯ ﺫﻟﺖ ﻭ ﺧﻮﺍﺭﻱ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺧﻮﺩ ﻣﻲﮔﻴﺮﺩ، ﻭ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪﺍﻱ ﺑﺨﻮﺍﻫﺪ ﺍﺯ ﺯﻳﺮ ﺑﺎﺭ ﺳﺘﻢ ﻭ ﺍﺳﺘﻌﺒﺎﺩ ﻭ ﺧﻮﺍﺭﻱ ﺩﺭﺁﻳﺪ ﺧﻮﺩ ﻓﻀﻴﻠﺖ ﺑﺰﺭﮔﻲ ﺍﺳﺖ، ﻫﻤﺎﻧﻄﻮﺭ ﻛﻪ ﺗﻜﺒﺮ ﺑﺎ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺍﺯ ﺭﺫﺍﺋﻞ ﺍﺳﺖ، ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻣﺘﻜﺒﺮ ﺍﺯ ﻓﻀﺎﺋﻞ ﻣﻲﺷﻮﺩ، ﻭ ﺳﺨﻦ ﺯﺷﺖ ﮔﻔﺘﻦ ﺑﺎ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺯﺷﺖ ﺍﺳﺖ، ﺑﺮﺍﻱ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻇﻠﻢ ﺷﺪﻩ ﭘﺴﻨﺪﻳﺪﻩ ﺍﺳﺖ.[1]
لذا در پاسخ به کسانی که دین اسلام را دین جنگ و خونریزی می‌دانند باید گفت: اسلام آیین صلح و آشتی و دوستی است فرموده است: «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا ادْخُلُوا فِی السِّلْمِ کَافَّةً وَ لا تَتَّبِعُوا خُطُواتِ الشَّیْطانِ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبینٌ»؛ ای کسانی که ایمان آورده‌اید، همگی در صلح و آشتی در آیید و از گام‌های شیطان پیروی نکنید که او دشمن آشکار شما است».[2]
از منظر قرآن؛ صلح پایدار و جهانی و آرامش جوامع بشری جز در سایۀ ایمان به خدا محقق نمی‌شود و حلقۀ اتصال همۀ اجتماعات بشری، که از نظر زبان و نژاد و ثروت و منطقۀ جغرافیایی و …، متفاوت‌اند، فقط ایمان به خدا است و اگر مسلمانان معتقدند که صلح جهانی و عدالت اجتماعی با حکومت امام مهدی(عج) برقرار می‌شود، در حقیقت تأکید بر همین امر است.
البته لازم به ذکر است که با توجه به اختیار انسان‌ها در این دنیا، گروهی راه طغیان و سرکشی و ظلم و تعدی به دیگران را برمی‌گزینند و به فساد و تباهی می‌پردازند؛ از این‌رو ضروری است که یک دین جامع و کامل نسبت به رفع این موانع در مسیر هدایت بشریت، برنامه داشته باشد.
گاهی طغیان‌ها و سرکشی‌ها به گونه‌ای است که چاره‌ای جز دفاع و استفاده از زور وجود ندارد و به همین جهت جهاد در اسلام تشریع شده است؛ یعنی قرآن دربارۀ کسانی که با منطق نمی‌شود با آنان سخن گفت و گستاخانه راه هدایت و ارشاد و دعوت پیامبر را سد کرده‌اند و از روی عناد و دشمنی و آگاهانه با اسلام می‌جنگ‌اند، دستور به خشونت و شدت عمل داده و فرموده است: «ای پیامبر با کافران و منافقان جهاد کن و بر آنها سخت بگیر …». جامعۀ اسلامی و مسلمانان باید در قلب دشمنان رعب و وحشت ایجاد کنند، تا خیال تجاوز و خیانت و ضربه زدن به مسلمانان به ذهنشان خطور نکند.[3]
[1] . تفسیر المیزان
[2]. سوره بقره، آیه ۲۰۸.
[3] . کتاب پرسش‌ها و پاسخ‌ها درباره نظام سیاسی./ آیت الله مصباح یزدی. ص ۲۳۳
مؤسسه نورالیقین
مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی
بدون دیدگاه