إِنَّ الَّذِينَ يَكْتُمُونَ مَا أَنْزَلَ اللَّهُ مِنَ الْكِتَابِ وَيَشْتَرُونَ بِهِ ثَمَنًا قَلِيلًا أُولَئِكَ مَا يَأْكُلُونَ فِي بُطُونِهِمْ إِلَّا النَّارَ وَلَا يُكَلِّمُهُمُ اللَّهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَلَا يُزَكِّيهِمْ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ
كسانى كه آنچه را خداوند از كتاب نازل كرده پنهان مى دارند و بدان بهاى ناچيزى به دست مى آورند آنان جز آتش در شكمهاى خويش فرو نبرند و خدا روز قيامت با ايشان سخن نخواهد گفت و پاكشان نخواهد كرد و عذابى دردناك خواهند داشت
- تفسیر و مفاهیم
- اعراب و موضوع آیات
- نکات تجویدی
موضوع1. دین فروشی با تحریف و کتمان حق
کتمان کنندگان حق با چه انگیزه و چه بهایی اقدام به دین فروشی می‌کنند؟
این آیات تأکیدى است بر آنچه در آیه ۱۵۹ در زمینه کتمان حق گذشت.
آيه شريفه تعريضى(با کنایه سخن گفتن) است به اهل كتاب (گاهی خداوند با مردم با کنایه صحبت می‌کند تا تاثیرش بیشتر باشد). چون در ميان آنان بسيار چيزها در عبادات و غيره بوده كه خدا حلال و طيبش كرده، ولى بزرگان و رؤساى آنان حرامش كرده بودند- و كتابى هم كه نزد ايشان بود آن اشياء را تحريم نمي‌كرد – و اگر بزرگان ايشان احكام خدا را كتمان مى‌كردند براى اين بود كه رزق رياست و ابهت مقام و جاه و مال خود را حفظ كنند.(المیزان ص۶۴۷) انگيزه‌هاى كتمان حقيقت، زياد است. از آن جمله مى‌توان به غرور، تعصّب نابجاى دينى، حفظ موقعيّت، ضعف نفس، عدم شهامت، تنگ نظرى، سفارش بيگانگان، حفظ مقام و مال اشاره كرد.[1]
كتمان حقيقت، تنها درباره رسالت پيامبر اكرم صلى الله عليه وآله نبوده است. كسانى كه درباره جانشين واقعى پيامبر نيز كتمان حقيقت كنند، دچار اين عقوبت خواهند شد. آنانكه ماجراى غدير خم را در كتب تفسير و تاريخ خود محو و مسير آيات را تحريف و توجيه مى‌كنند و مردم را به جاى امام معصوم به سراغ ديگران مى‌فرستند، دچار كتمان حقيقت شده‌اند.[2]
تحریف دین و کتاب خدا، با تعویض آیات آن در کتابت یا تفسیر به رای در مقام تبلیغ، به قصد کتمان حق، سرانجام حبّ دنیا و وسیله قرار دادن دین برای دنیاست.[3]
بنابراین، تمام کسانى که احکام خدا و حقایق مورد نیاز مردم را از آنها کتمان کنند، باید بدانند که حقیقت گران بهائى را به بهاى ناچیزى فروخته‌اند زیرا حق پوشى اگر با تمام دنیا مبادله شود باز مرتکب شونده آن ضرر و زیان کرده است![4]
موضوع2. تجسم اعمال
عبارت «مایاکلون فی بطونهم الا النار » به کدام نظریه در مورد آخرت اشعار دارد ؟
آیه نشان می‌دهد اموال حرامى که از طریق تحریف و کتمان حق به دست مى‌آید در واقع آتشى است که در دل آنها وارد مى‌شود که در رستاخیز به شکل واقعى خود مجسم خواهد شد.[5]
هر عملی که در عالم دنیا انجام می‌دهیم صورتی برزخی از آن عمل درست می‌شود که در دنیا قابل رویت نیست و تجرد دارد، ماده ندارد که بتوان آن را دید و با اعمال‌مان صورت باطنی برای خودمان درست می‌کنیم که در این دنیا قابل دیدن نیست. این روح است که چهره زیبا یا زشت باطنی به خود گرفته و در آخرت تجسم پیدا می‌کند اعمال هم در آخرت، تجسم پیدا می‌کند و از تجرد بیرون می‌آید «يَوْمَئِذٍ يَصْدُرُ النَّاسُ أَشْتَاتًا لِيُرَوْا أَعْمَالَهُمْ»[6]
عبارت «لیروا اعمالهم » تا اعمالشان را ببینند، دلیل بر تجسم اعمال در آخرت است. همچنین اعمالی که در دنیا با ریا همراه باشد در آخرت این ریا نمایان شده و عمل را حبط می‌کند و مانع تاثیر آن می‌شود.
اگر در دنیا برای رضای خدا دل کسی را شاد کرده باشیم و… این عمل در آخرت با چهره زیبایی برای ما مجسم می‌شود و از سختی‌ها و گرسنگی‌ها و تشنگی‌های آن روز نجاتمان می‌دهد. اعمال نادرست انسان نیز در قیامت تجسم پیدا می‌کند مثلا اگر با زبان نیش‌دار با مردم سخن بگویم و دل آنها را بشکنیم در قیامت این عمل ما تبدیل به مار و عقرب‌هایی می‌شود که ما را آزار می‌دهد.
و در آیه شریفه دلالتی بر تجسم اعمال در آخرت دارد «ما یاکلون فی بطونهم الا النار» بزرگان یهود که به دلیل منافع مالی و گرفتن اموال مردم، بخش‌هایی از کتابشان را پنهان می‌کنند، در شکم‌هاشان جز آتش نمی‌ریزند یعنی این کار زشت آنها در آخرت به شکل آتشی مجسم می‌شود که آنها این آتش سوزان را در شکم‌هایشان می‌ریزند.
این عبارت مجاز است، تشبیه هم هست و بیشتر استعاره است مانند عبارت «نار الله الموقده ….التی تطلع علی افئده» برای کسانی که دیگران را مسخره می‌کنند آتشی است که از دلهاشان زبانه می‌کشد.
[1]. تفسیرنور، ج1، ص۲۶۲.
[2]. تفسیر نور، ج1، ص۲۶۱.
[3] . تفسیرتسنیم، ج2، ص۲۷.
[4] . تفسیر نمونه، ج1، ص۶۶۸.
[5] . تفسیر المیزان، ج1، ص۶۴۷.
[6] .سوره زلزال،آیه 6.
مؤسسه نورالیقین
مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی
بدون دیدگاه