يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُلُوا مِنْ طَيِّبَاتِ مَا رَزَقْنَاكُمْ وَاشْكُرُوا لِلَّهِ إِنْ كُنْتُمْ إِيَّاهُ تَعْبُدُونَ
اي افراد با ايمان از نعمتهاي پاكيزه اي كه به شما روزي داده ايم بخوريد و شكر خدا را بجا آوريد اگر او را پرستش ميكنيد.
- تفسیر و مفاهیم
- اعراب و موضوع آیات
- نکات تجویدی
موضوع. اکل
تفاوت‌های موجود در آیات ۱۶۸ و ۱۷۲ ذیل کلمه «طیب» چگونه می‌باشد؟
1- درآیه اول خطاب به همه مردم «یا ایها الناس»
آیه دوم خطاب خاص به مومنین«یا ایها الذین آمنوا»
پس خطاب دوم خاص‌تر است و به تبع آن انتظار خداوند از مومنین، بیشتر از عوام مردم است.
۲- رزق‌های مورد أکل
آیه اول هرچه در زمین هست از حلال و طیبش
آیه دوم از پاکیزه‌هایی که روزیتان کردیم
با توجه به اینکه آیه اول خطاب به مردم و آیه دوم خطاب به مومنان است، چیزهایی که اجازه استفاده‌شان را داده در دو آیه متفاوت است چون به مردم اجازه داده از همه چیز زمین بخورند البته حلال و طیبش را ولی به مومنان اجازه داده تا فقط از روزی‌های حلالی که البته «از طرف خداست» بخورند.
۳- شناخت خداوند، ذکر روزی دهنده
می‌دانیم همه نعمت‌ها از جانب خداست اما در آیه اول به دهنده روزی که قطعا خداوند است اشاره نکرده چون خطاب فقط به مومنان نیست و دیگران را که خداوند را نمی‌شناسند. اما در آیه دوم به مومنان می‌گوید شما خدا را می‌شناسید و می‌دانید که فقط او روزی دهنده است پس طبق دستورات او از نعمت‌ها استفاده کنید و به دنبال مال حرام که خدا برای شما ناپسند می‌داند نروید.
۴-امر و نهی:
در آیه اول بعد از دستور به أکل، پیروی از وسوسه‌های شیطان را نهی کرده چون ممکن است افرادی غیرمومن، از وسوسه‌ها پیروی کرده دنبال مال حرام و… بروند برای همین آنها را از این کار نهی کرده و امر به شکرگزاری نکرده. اما در آیه دوم به مومنان امر می‌کند که شکرگزاری کنید یعنی شما دیگر خودتان می‌دانید که نباید از راه‌های شیطانی تبعیت کنید. بلکه مسئولیت بالاتری هم دارید که آن، شکرگزاری در برابر این نعمت است.
۵- جایگاه موصوف و صفت «رزق و طیب»
در آیه اول عبارت «ما فی الارض» موصول و صله آن، همان معنای رزق را می‌دهد که موصوف است و حلالا طیبا صفت برای این رزق است. یعنی بخورید از رزق حلال ما کلوا من رزق الحلال (صفت طبق قاعده بعد از موصوف آمده)
اما در آیه دوم «من طیبات ما رزقناکم» طیبات که صفت است قبل از موصوف (رزقنا)آمده یعنی «قیام صفت در مقام موصوف»
چون خداوند در آیه دوم رزق را به خودش نسبت داده این تفاوت را در ظاهر این عبارات به وجود آورده است و ظاهرا عبارت «من طیبات ما رزقناکم» از قبیل اضافه صفت به موصوف باشد نه از قبیل قیام صفت در مقام موصوف و معنای آیه بنابر تقدیر اول می‌شود: «بخورید از آنچه ما روزیتان کردیم که همه‌اش پاکیزه است و این معنا مناسبتر است با اظهار نزدیکی خدا به ما، یعنی می‌خواهد نزدیک بودن خداوند به ما را بگوید.
مثل اینکه یک بار به فرزندمان بگوییم غذایت را بخور اما یک بار بگوییم عزیزم از غذایی که من برایت درست کردم بخور.
مطمئنا تاثیر در عبارت دوم بیشتر است چون غذا را به خودمان نسبت دادیم و علاقه فرزند به ما باعث رغبت بیشتر او به خوردن از این غذا می‌شود.[1]
[1] .برگرفته ازتفاسیرتسنیم ج8، صص604و605. ، نور ج1، ص 262.
مؤسسه نورالیقین
مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی
بدون دیدگاه