وَلَوْ أَنَّهُمْ آمَنُوا وَاتَّقَوْا لَمَثُوبَةٌ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ خَيْرٌ لَوْ كَانُوا يَعْلَمُونَ
و اگر آنها ايمان ميآوردند و پرهيزكاري پيشه ميكردند پاداشي كه نزد خداوند بود براي آنان بهتر بود، اگر آگاهي داشتند.
- تفسیر و مفاهیم
- اعراب و موضوع آیات
- نکات تجویدی
موضوع: ایمان همراه باتقوا
آیا عمل و تقوا و ایمان به قلب و جان ما رسوخ کرده است که بهشت و جهنم را باور داشته باشیم؟
ایمان به تنهایى کافى نیست، تقوى و مراقبت لازم است. «امنوا و اتقوا»
«تقوى» تنها به معناى پرهیز از بدىها نیست، بلکه به معناى مراقبت و تحفّظ دربارهى خوبى ها نیز هست. مثلاً در جمله ى «اتّقواالنار» به معنى حفاظت و خود نگهدارى از آتش، و در جمله ى «اتّقواللّه» به معنى مراقبت درباره ى اوامر و نواهى الهى است. چنانکه در آیه «اتّقوا اللَّه و… الارحام» یعنى نسبت به فامیل و خویشان تحفّظ داشته باش.
امام صادق علیه‌السلام در جواب سؤال از تقوى فرمودند: تقوى همچون مراقبت هنگام عبور از منطقه تیغزار و پرخار و خاشاک است.[1]
در تفسیراین آیه که در رابطه با قوم یهوداست این قوم به خداوند و پیامبران یا ایمان نمی‌آوردند یا خیلی سخت ایمان می‌آوردند و بهانه می‌گرفتند. در زمان پیامبر بزرگ اسلام صلی الله علیه و آله و سلم وقتی به رسالت مبعوث شد با اینکه علائم پیامبرصلی الله علیه و آله و سلم در تورات ذکر شده بود اما در عین حال مقاومت می‌کردند و به پیامبرصلی الله علیه و آله و سلم ایمان نمی‌آوردند و اصولا به دنبال سحر و جادو بودند نکات برجسته دراین آیه:
نکته اول: یکی از نکاتی که باید به آن توجه شود، منافع مادی و ثواب اخروی است. گاهی ممکن است به انسان گفته شود فلان کار اینقدر ثواب دارد ولی انسان آن کار را انجام ندهد. ثواب خدا باید در نظر ما دارای ارزش ویژه باشد. اصولا افرادی که به ثواب اخروی توجه ندارند، اهل تقوا نیستند و ایمان قوی ندارند و درنتیجه بامشکلاتی مواجه هستند.بعضی کارها مشکل نیستند ولی ثواب حیلی زیادی دارد، عده‌ای آن را انجام می‌دهند، نماز شب، دعا و قرآن می‌خوانند و ذکر می‌گویند؛ عده‌ای نیزازکنار آن به راحتی می‌گذرند و توجه نمی‌کنند، یا باورشان ضعیف است که مثلا در روز قیامت در مقابل این عمل یک قصر با شکوه یا باغ وسیع داده می‌شود، وقتی این افراد از کنار این اعمال به راحتی عبور می‌کنند، نشان‌دهنده این است که ایمان ضعیفی دارند و اعتقادی ندارند. اگر انسان قبول داشته باشد و باور کند، آن عمل را انجام می‌دهد اما اگر ایمان و باور او ضعیف باشد، فکر می‌کند شوخی است و واقعیت ندارد. نقطه ضعفی که در ما وجود دارد این است که نسبت به امور اخروی ایمان ضعیفی داریم و می‌گوییم شاید چنین باشد، شاید بهشت و حور العین باشد، اگر یقین داشته باشیم، به واجبات و مستحبات بیشتر اهمیت می‌دهیم.َاگر واقعا عذاب جهنم را باور داشته باشیم و ثوابهای اعمال که منجر به ورود به بهشت می‌شود را درست باور کرده باشیم، بیشتر عمل می‌کنیم ولی اینکه می‌بینید به واجبات عمل نمی‌کنیم یا از محرمات دوری نمی‌کنیم، بیشتر مربوط به ایمان ماست، ایمان ما نسبت به بهشت و جهنم ضعیف است و باور جدی نداریم. لذا خداوند در این آیه شریفه می‌فرماید: ﴿لَوْ کانُوا يَعْلَمُونَ﴾ اگر آنها به علم برسند که ثواب در آخرت برای آنها هست و واقعی است
نکته دوم: تقوای الهی فقط دوری از محرمات نیست هم پرهیز از محرمات است و هم ادای واجبات. لام در ﴿لَمَثُوبَةٌ﴾ دلالت بر قطعیت این موضوع می‌کند.[2]
[1] . تفسیر نور، ج1،ص173
[2] . سخنان استاد محسن فقیهی درذیل تفسیر آیه
مؤسسه نورالیقین
مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی
بدون دیدگاه