وَلَقَدْ جَاءَكُمْ مُوسَى بِالْبَيِّنَاتِ ثُمَّ اتَّخَذْتُمُ الْعِجْلَ مِنْ بَعْدِهِ وَأَنْتُمْ ظَالِمُونَ
و قطعا موسى براى شما معجزات آشكارى آورد سپس آن گوساله را در غياب وى [به خدايى] گرفتيد و ستمكار شديد
- تفسیر و مفاهیم
- اعراب و موضوع آیات
- نکات تجویدی
موضوع: جدال احسن
خداوند متعال چگونه ادعای ایمان بنی اسرائیل را نسبت به تورات ابطال میکند؟
جمله «فَلِمَ تَقْتُلُونَ أَنْبِيَاءَ اللَّهِ» جدال احسني است در برابر ادعاي يهوديان ما تنها به «مَا أُنْزِلَ عَلَيْنَا» ايمان مي آوريم و اين ادعا مستلزم اين معناست كه ما فقط به پيامبران خود ايمان مي آوريم؛ بنابراين، مراد از «أَنْبِيَاءَ اللَّهِ» انبياي بني اسرائيل است.
جدال احسن مذكور، نشان اين نكته نيز هست كه اعتقاد و عمل از يكديگر جدا نيست، بلكه رفتار انسان، نشان اعتقاد وجلوه ی اندیشه ی اوست.
اگر شما به «مَا أُنْزِلَ عَلَيْنَا» يعني تورات مؤمن هستيد، پس چرا پيامبران خدا را مي كشيد و با توجه به اين كه اين استناد، به اعتبار قتل نياكان است.
مجموع جمله به صورت جدال احسن بدين معناست: اگر نياكان شما به تورات مؤمن بودند چرا پيامبران خدا را كشتند و شما نيز سنّت سيّئه آنان را امضا مي‌كنيد و به آن رضايت مي‌دهيد.
درآیه بعد خداوند با ذکر سوابق زمینه را برای قضاوت درست فراهم می کند وبازگشت به شرک وجاهلیت را ظلمی به خود ونسل های بعد می‌داند.[1]
[1] . تفسیر نور ،ج 1، ص156
مؤسسه نورالیقین
مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی
تجزیه
وَ: حرف عطف ، مبنی، غیر عامل
لَ: لام قسم مقدر، مبنی، غیر عامل
قَد: حرف تحقیق، مبنی، غیر عامل
جاءَ: فعل ماضی، مفرد مذکر غائب،ثلاثی مجرد از ماده( جَیَء) سالم، مهمور الام، معتل، اجوف یای، مبنی، لازم، معلوم، متصرف .
کُم: ضمیر متصل منصوبی، جمع مذکر مخاطب، مبنی، معرفه، غیر متصرف
موسی:اسم ثلاثی مزید، مفرد، مذکر، معرفه، معرب، جامد، غیرمنصرف،علمای واعجمیت، متصرف
بِ: حرف جر، مبنی، عامل، مختص اسم
ال: جنس، حرف تعریف، مبنی، غیر عامل، مختص اسم
البیّنات: اسم ثلاثی مزید، جمع، مونث از ماده( بین)، ناسالم، معتل، اجوف یایی، معرفه به( ال)، معرب، مشتق، صفت مشبهه،منصرف، متصرف
ثُمَّ: حرف عطف، مبنی، غیر عامل، مشترک بین اسم وفعل
اتَّخَذتم: فعل ماضی جمع مذکر مخاطب،ثلاثی مزید، باب افتعال از ماده (اخَذَ)، ناسالم، مهمور بالفاء، مبنی، متعدی،معلوم، متصرف
ال: ال تعریف عهد ذهنی، مبنی، غیر عامل، مختص اسم.
عجل: اسم ثلاثی مجرد، مفرد مذکر از ماده ( عجل)، سالم ، حال، معرب، جامد، متصرف، منصرف
من: حرف جر، مبنی، عامل مختص اسم
بعدِ: اسم ثلاثی مجرد، مفرد مذکر از ماده( بعد)، سالم، معرفه به اضافه، ناقص التعریب، جامد، غیر متصرف، منصرف
هِ: ضمیر متصل مجروری، مفرد مذکر غایب، مبنی، معرفه، جامد، غیر متصرف
وَ: واو حالیه، مبنی غیر عامل
انتُم: ضمیر متصل مرفوعی، جمع مذکر مخاطب، مبنی، معرفه، غیر متصرف
ظالمون: اسم ثلاثی مزید، جمع مذکر از ماده (ظلم)، سالم، نکره، معرب، مشتق، اسم فاعل منصرف ، متصرف.
ترکیب
لَ: حرف تاکید، مبنی بر فتح، غیرعامل، محلی از اعراب ندارد.
قَدْ: حرف تحقیق، مبنی بر سکون، غیرعامل، محلی از اعراب ندارد.
جَاءَ: فعل ماضی، مبنی بر فتح
كُمْ: ضمیر متصل، مبنی، محلا منصوب، مفعول‌به
مُوسَىٰ : فاعل و مرفوع، علامت رفع ضمه مقدر
بِ: حرف جرّ، مبنی بر کسر، عامل، محلی از اعراب ندارد.
الْبَيِّنَاتِ: اسم مجرور به حرف جرّ، علامت جرّ کسره ظاهری
بِالْبَيِّنَاتِ : جار و مجرور، متعلّق به «جَاءَ»
ثُمَّ : حرف عطف، مبنی بر فتح، غیرعامل، محلی از اعراب ندارد.
اتَّخَذْتُمُ: فعل ماضی، مبنی بر سکون. ضمیر متصل «تُم»، مبنی، محلا مرفوع، فاعل
الْعِجْلَ: مفعول‌به و منصوب، علامت نصب فتحه ظاهری
مِنْ: حرف جرّ، مبنی بر سکون، عامل، محلی از اعراب ندارد.
بَعْدِ: اسم مجرور به حرف جرّ، علامت جرّ کسره ظاهری
هِ : ضمیر متصل، مبنی، محلا مجرور، مضاف الیه
وَ: واو حالیه، مبنی، غیرعامل، محلی از اعراب ندارد.
أَنْتُمْ : ضمیر منفصل، مبنی، محلا مرفوع، مبتدا
ظَالِمُونَ: خبر و مرفوع، علامت رفع «واو»
اعراب جملات ایه۹۲ بقره
۱_ لقد جائکم موسی بالبینات: جمله فعلیه، عطف به ما سبق
۲_ لقد جائکم موسی بالبینات: جمله فعلیه، جواب قسم مقدر و محلی از اعراب ندارد.
۳_ اتخذتم العجل من بعده: جمله فعلیه، عطف به جواب قسم و محلی از اعراب ندارد.
۴_ انتم ظالمون: جمله اسمیه، حالیه و محلا منصوب و حال برای فاعل( اتخذتم).
سوال: واو در عبارت ” و انتم ظالمون ” از چه نوعی است؟
اگر واو حالیه باشد چنین برمی آید که هیچ عذری برای گوساله پرستی بنی اسرائیل نبوده وانچه آن ها را به این انحراف زشت کشانده ستم پیشگی آنان است و اگر (واو ) استیناف باشد معنی این می شود که قوم یهود اساسا نژادی ستمگرند و گوساله پرستی نمونه ای از این ستم گری است .
موضوع : لام قسم
مؤسسه نورالیقین
مرکزتخصصی تفسیروعلوم قرآنی
بدون دیدگاه