بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ الم ﴿۱﴾
الف لام میم
- تفسیر و مفاهیم
- اعراب و موضوع آیات
- نکات تجویدی
موضوع: حروف مقطعه
اعجاز قرآن و الهی بودن کلام آن، چگونه با حروف مقطعه اثبات می‌شود؟
در ابتدای ۲۹ سوره از سوره‌های قرآن، یك یا چند حرف از حروف الفبا وجود دارد، كه مجموعا ۷۸ حرف است كه با حذف مكررات، ۱۴ حرف می‌شود یعنی نصف حروف هجا كه ۲۸ حرف است این حروف پیش هم چیده شده‌اند اما كلمه‌ای را تشكیل نداده‌اند اگرچه در كتابت سرهم نوشته شوند، ولی در قرائت، جدا از هم خوانده می‌شوند، مانند «ا ل م ص» مجموع حروف چهارده‌گانه عبارتند از: (ص ر ا ط ع ل ی ح ق ن م س ک ه)
برخی گفته‌اند: از آن جهت نصف حروف الفبا را آورده تا به عرب بگوید اگر راست می‌گویید كه این كلام بشر است و از همین حروف تركیب یافته، پس شما نصف حروف دیگر را بیافزایید و سخنی این چنین بیاورید.[1]
یكی از اسرار دقیق این حروف، آن كه هر سوره بیشترین كلمات آن با همان حرفی كه در ابتدای آن واقع شده، تركیب یافته است مثلا سوره «ق» بیشترین كلمات مشتمل برحرف «قاف» را داراست، مانند: قول قرب تلقی رقیب سابق قرین القا تقدم متقین قلب قرن تنقیب قتل تشقق بسوق رزق قوم و امثال آن.[2]
برخی آن را سوگند گرفته‌اند خداوند به این حروف سوگند خورده است، مانند دیگر اشیا كه مورد سوگند خدا قرار گرفته است: تین، زیتون، شهر مکه و غیره، زیرا سوگند خوردن به حروف به جهت آن است كه اصل كلام در تمامی زبان‌ها بر پایه این حروف است.[3]
علامه طباطبایی در تفسیر سوره شوری در باره این حروف فرموده: «چنان چه درسوره‌هایی كه به حروف مقطعه افتتاح شده تدبر شود، مانند «الم» ها، «الر» ها، «طس» ها و «حم» ها، هرآینه می‌یابی كه این سوره‌ها از حیث محتوا مشابه یك دیگرند، سیاق آن‌ها یكنواخت است لذا ممكن است حدس زده شود كه میان این حروف و محتوای سوره‌های مربوطه رابطه‌ای وجود دارد مثلا سوره اعراف به «المص» مصدر گشته، شاید جامع بین محتوای سوره‌های «الم» و سوره «ص» باشد.[4]
مؤسسه نورالیقین
مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی
[1] . تفسیرکشاف،ج ۱، ص ۲۹
[2] . سیوطی، معترک القرآن، ص ۷۱
[3] . تفسیر طبرسی، ج۱،ذیل بقره
تجزیه
الم
الف لام میم،
حروف مقطعه
ترکیب
الم
- خبر برای مبتدای محذوف و محلاً مرفوع (هذِهِ الم)
- خبر مقدم برای «ذلک» و محلاً مرفوع
- مفعولٌ به برای فعل مقدر و محلاً منصوب (اِقرَء الم)
- محلاً مجرور به حرف جرّ (بِ) برای قسم محذوف (اُقسِمُ بالم)
- محلی از اعراب ندارد.
الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ : «ر» تفخیم، «ح» صفت «بحه»
مؤسسه نورالیقین
مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی
بدون دیدگاه