ﭘﯿﺪاﯾﺶ ﻋﻠﻢ ﺗﺠﻮﯾﺪ را ﻣﯽﺗﻮان در ﺳﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺧﻼﺻﻪ ﮐﺮد:
ﯾﮑﻢ ـ ﻣﺮﺣﻠﮥ ﺗﻠﻘّﯽ ﺷﻔﻮی ﮐﻪ از زﻣﺎن ﻧﺰول ﻗﺮآن ﮐﺮﯾﻢ آﻏﺎز ﺷﺪه و ﺗﺎ ﻋﺼﺮ ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﺗﺄﻟﯿﻒ در زﻣﯿﻨﮥ ﻗﺮاﺋﺎت ـ در ﻗﺮن دوم ﻫﺠﺮی ـ اداﻣﻪ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ. ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﮔﺮاﻣﯽ اﺳﻼم، ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﻣﻌﻠّﻢ وﺣﯽ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﯾﺎران آن ﺣﻀﺮت، ﻗﺮآن را از اﯾﺸﺎن ﻓﺮاﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و ﺑﻪ دﯾﮕﺮان ﻧﯿﺰ آﻣﻮزش دادﻧﺪ. ﻧﺒﯽ ﻣﮑﺮّم اﺳﻼم، در اﻣﺮ ﺗﻌﻠﯿﻢ ﻗﺮآن، از ﻗﺎرﯾﺎن ﻣﺎﻫﺮ و ﺣﺎﻓﻈﺎن زﺑﺮدﺳﺖ ﺑﻬﺮه ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ. در اﯾﻦ ﺑﺎره، از اﯾﺸﺎن ﻧﻘﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ: “اﻗﺮءوا ﮐﻤﺎ ﻋﻠّﻤﺘﻢ”(ﺗﻔﺴﯿﺮ ﻃﺒﺮی/1/21)
ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن، ﻗﺮاﺋﺖ ﺧﻮﯾﺶ را از ﺻﺤﺎﺑﻪ و ﺗﺎﺑﻌﯿﻦ ﻓﺮا ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ “اﻟﻘﺮاﺋﮥ ﺳﻨﮥ ﻣﺘﺒﻌﮥ ﯾﺄﺧﺬﻫﺎ اﻵﺧﺮ ﻋﻦ اﻻول” (ﮐﺘﺎب اﻟﺴﺒﻌﮥ/05 و15)
ﻗﺮاﺋﺖ ﻗﺮآن در اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ، ﺑﺮ ذوق ﺳﺎﻟﻢ و ﻓﻄﺮی ﻋﺮب زﺑﺎﻧﺎن ﺗﮑﯿﻪ داﺷﺘﻪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﻠّﻘﯽ ﺷﻔﻮی ﻫﻤﺮاه
ﺑﻮده اﺳﺖ
دوم ـ ﻣﺮﺣﻠﮥ ﺗﺪوﯾﻦ اﺻﻮل ﺗﻼوت در ﮐﺘﺐ ﻟﻐﺖ و ﻗﺮاﺋﺎت
اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ، دو ﺳﺪه ـ ﺗﺎ ﻇﻬﻮر ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﺗﺄﻟﯿﻒ در ﻋﻠﻢ ﺗﺠﻮﯾﺪ ـ اﻣﺘﺪاد ﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ. در اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ،
ﺗﻠﻔّﻆ ﺻﺤﯿﺢ ﮐﻠﻤﺎت، در ﺧﻼل ﻣﺒﺎﺣﺚ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﻗﺮاﺋﺎت ﻣﻄﺮح ﻣﯽﺷﺪه؛ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ ای ﮐﻪ ﺟﺰﺋﯽ از ﻋﻠﻢ ﻗﺮاﺋﺎت ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﯽرﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﯽﺗﻮان از ﮐﺘﺎب ﺳﯿﺒﻮﯾﻪ ﻧﺎم ﺑﺮد ﮐﻪ در آن در ﺑﺎرۀ ﻣﺨﺎرج و ﺻﻔﺎت ﺣﺮوﻑ و ﺑﺮﺧﯽ از اﺣﮑﺎم ﺗﺠﻮﯾﺪ از ﺟﻤﻠﻪ ادﻏﺎم ﺑﺤﺚ ﺷﺪه اﺳﺖ.
ﺳﻮم ـ ﻣﺮﺣﻠﮥ ﻇﻬﻮر ﺗﺄﻟﯿﻔﺎت در ﻋﻠﻢ ﺗﺠﻮﯾﺪ ﮐﻪ در ﻗﺮن ﭼﻬﺎرم ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. اﯾﻦ ﻗﺮن، ﺷﺎﻫﺪ ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﺗﺄﻟﯿﻒ در ﻋﻠﻢ ﺗﺠﻮﯾﺪ ﺑﻪ دﺳﺖ ﯾﮑﯽ از داﻧﺸﻤﻨﺪان زﺑﺎن ﺷﻨﺎس ﺑﻪ ﻧﺎم اﺑﻮﻣﺰاﺣﻢ ﻣﻮﺳﯽ ﺑﻦ ﻋﺒﯿﺪاﷲ ﺑﻦ ﯾﺤﯿﯽ ﺑﻦ ﺧﺎﻗﺎن ﺧﺎﻗﺎﻧﯽ (م523 ﻕ.) ﺑﻮده اﺳﺖ. وي ﻗﺼﯿﺪه اي در ﺣﺴﻦ اداء در ﭘﻨﺠﺎه وﯾﮏ ﺑﯿﺖ ﺳﺮوده اﺳﺖ.
بدون دیدگاه