هر کس کمترین آشنایی با علی علیه السلام و تاریخ زندگی و سخنان و افکار او داشته باشد، به خوبی می‌داند که او یک انسان برتر است، او آیتی از آیات بزرگ حق است، او نسخه نادری از کتاب وجود انسان است و می‌داند نهج البلاغه او که پرتوی از وجود اوست نیز چنین است!
در ادامه از گواهی بسیار ارزنده غیرمسلمانان آشنا به سخنان علی علیه السلام یا غیر شیعیان فریفته مکتب آن بزرگمرد عالم انسانیت بهره‌ای می بریم تا در دل‌ها بیشتر اثر کند و محاسن کلام ایشان آشکارتر شود. (ر.ک: پیام امام، ج1، صص27 و 28)
«جرج جرداق» نویسنده معروف مسیحی لبنانی:
«ای روزگار تو را چه می‌شد اگر تمام نیروهای خود را بسیج می‌کردی و در هر عصر و زمانی بزرگمردی به نام علی علیه السلام» را بدان عقل و بدان قلب، بدان زبان و بدان شمشیر به انسانیت عطا می‌کردی؟». (منشور جاودانه، ج1، صص 15 و 16)
- «ایلیا پاولیچ پطروشفسکی» استاد تاریخ در دانشگاه لنینگراد:
«علی پرورده محمد صلی الله علیه و آله و سلم و عمیقاً به وی و امر اسلام وفادار بود… علی تا سرحد شور و عشق پای بند دین بود. صادق و رستگار بود، در امور اخلاقی بسیار خرده گیر بود و از نامجویی و مال پرستی به دور و بی شک هم مردی سلحشور و هم شاعر و تمام صفات لازمه اولیاء الله در وجودش جمع بود». (اسلام در ایران، پطروشفسکی، ص49 و 50)
- «شبلی شمیل» از پیشتازان مکتب مادیگری:
«پیشوا علی بن‌ابیطالب بزرگ بزرگان، یکتا نسخه‌ایست که شرق و غرب جهان، نه در گذشته و نه امروز، صورتی مطابق این نسخه ندیده است». (همان)
- «میخائیل نعیمه» نویسنده صاحب نظر و متفکر انسانی مسیحی عرب:
«اگر علی تنها برای اسلام بود چرا باید یک تن مسیحی به شرح زندگی او و تفحّص و دقّت در وقایع آن بپردازد(اشاره به جرج جرداق، مؤلف کتاب الامام علی صوت العدالة الانسانیه) و مانند شاعری شیفته، آن قضایای دل‌فریب و حکایات نغز و دلاوریهای شگفت انگیز را بیان کند؛ پهلوانیِ امام نه تنها در میدان حرب بود بلکه در روشن بینی و پاک دلی، بلاغت، سحر بیان، اخلاق فاضله، شور ایمان، بلندی همّت، یاری ستمدیدگان و ناامیدان و متابعت حق و راستی و بالجمله در همه صفات حسنه پهلوان بود». در جای دیگر می گوید:
«هیچ مورخ و نویسنده‌ای هر اندازه هم که از نبوغ و رادمردیِ ممتاز، برخوردار بوده باشد نمی‌تواند قیافه کاملی از انسان بزرگی مانند پیشوا علی علیه السلام در مجموعه‌ای که حتی دارای هزار صفحه باشد، ترسیم نماید و دورانی پر از رویدادهای بزرگ مانند دوران او را توضیح دهد.تفکرات و اندیشه‌های آن ابرمرد عربی و گفتار و کرداری را که میان خود و پروردگارش انجام داده است، نه گوشی شنیده و نه چشمی دیده است». (صوت العدالة الانسانیه، جرج جرداق، ص7)
برتری و سبقت علمی مولا علی علیه السلام چنان واضح و آشکار است که حتی آنان که سر در راه ولایت علی علیه السلام نگذاشته و عنوان شیعه را بر خود ندارند، در مواضع گوناگون بدان معترف‌اند.
- «فخر رازی» عالم بزرگ اهل سنت در کتاب تفسیر کبیر:
«هر‌کسی علی علیه السلام را امامِ دینش برگزیند، به یقین به دستاویزی استوار که آن را گسستن نیست چنگ زده است». (فروغ حکمت، ج1، ص52. برگرفته از مفاتیح الغیب، فخرالدین محمد بن عمر رازی، ج1، ص182)
- ابن ابی الحدید؛ شارح نهج البلاغه و از مطلع ترین علمای تسنن و متفکر در فلسفه و کلام و صاحب نظر در تاریخ اسلام:
«امتیازات انسانی علی علیه السلام از لحاظ عظمت و جلال و شهرت در آن حدّ اعلا است که شرح کردن و بحث و تفصیل دادن آنها ناروا و بیهوده است… من چه بگویم در حق مردی که دشمنانش نتوانستند عظمت ها و فضائل او را منکر شوند و همه آنان به برتری شخصیت او اعتراف نمودند».
«من چه بگویم درباره مردی که همه فضیلت‌ها به او منتهی می‌شود و هر مکتب و هر گروهی خود را به او منسوب می‌سازند. آری اوست رئیس همه فضیلت‌ها…» (شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، ج1، ص16 و 17. چاپ مصر1378)
- جار الله زمخشری، مفسر و ادیب نام آور اهل سنّت:
«به درستی که بنی امیه علی را بر روی منبر‌هایشان هفتاد سال لعن کردند، اما خدا جز بر رفعت و شرافت و فضیلت او نیفزود». (ربیع الابرار و نصوص الاخیار، زمخشری، ج2، ص335)
- «سبط بن جوزی» از خطبا و مورّخان و مفسران معروف اهل سنّت:
«خداوند امتیازات حلاوت و ملاحت و زیبایی و فصاحت را در وجود علی علیه السلام جمع کرده، کلمه‌ای از او ساقط نشده و حجّت و برهانی از دست نرفته است؛ تمام سخن گویان را ناتوان ساخته و گوی سبقت را از همگان ربوده است؛ کلماتی که نور نبوّت بر آن تابیده و افکار و عقول را حیران ساخته است».(تذکرة الخواص، باب6، ص128)
- احنف بن قیس نقل می‌کند که:
روزی بر معاویه وارد شدم و او انواع خوردنی‌های چرب و شیرین را پیش رویم نهاد. من که یکی از این غذاها را نمی‌شناختم پرسیدم این چیست؟ معاویه گفت: «این خوراک‌ها را از روده‌های مرغابی و مغز قلم و روغن پسته و شکر سفید ساخته‌اند». با شنیدن این حرف گریستم و چون دلیل این گریه را پرسید، گفتم: «جزای فرزند ابی طالب با خداست؛ با جان خود چنان کرد که تو و غیر تو توان آن ندارید». معاویه پرسید او چگونه بود؟ گفتم: «شبی هنگام افطار بر حضرت امیر علیه السلام وارد شدم. به من فرمود: برخیز و با حسن و حسین شام بخور. سپس به نماز ایستاد. چون از نماز فارغ شد کسی را صدا زد تا انبانی را با خاتم ایشان مهر شده بود بیاورد. آنگاه از آن کیسه، نان جویی را خارج کرد و مجدد آن را بست و مهر کرد. به ایشان گفتم یا امیرمؤمنان شما را به بخل نمی‌شناسم؛ حال چرا درِ این کیسه را بستی؟ حضرت فرمود: این را از روی بخل نبستم؛ بلکه ترسیدم حسن و حسین علیه السلام آن را با روغن و چربی مخلوط کنند». احنف می‌گوید از امام پرسیدم آیا آنگونه طعام خوردن حرام است؟ امام پاسخ داد: «خیر، اما بر ائمه است که در خوردن و پوشیدن به ضعیف‌ترین مردم اقتدا کنند و به چیزی که مردم توانایی داشتنش را ندارند، امتیازی نیابند…». (سبط بن جوزی، تذکرة الخلوص، ص106) فقر امیرمؤمنان نشانه بی تدبیری، کسالت و سستی نیست. او اقتصادی‌ترین مرد مدینه و برترین کارآفرین این جامعه است. امروز نیز آثار چاه‌هایی که به دست توانمند او حفر شده و به نام «آبار علی» (به معنای چاه‌های علی، منطقه‌ای غالبا پوشیده از نخلستان در حدود 8 کیلومتری جنوب مدینه که در آن، چاه‌های آبی منصوب به امیرمؤمنان علیه السلام وجود دارد.) در کنار مسجد شجره قرار دارد باقی است. نمی‌توان باور کرد که اوج فقر و غنا یا شجاعت و خوف در یک نفر و در یک زمان جمع شود. چگونه ممکن است کسی که در نهایت عقلانیت قرار دارد چنین شجاعانه و متهوّرانه دل به دریا بزند و صف مشکلات را در نوردد. باید گفت که علی علیه السلام مصداق انسان کامل است؛ زیرا انسان کامل کسی است که مجموعه صفات پسندیده به شکل متوازن در وجود او جمع شده است. (فروغ حکمت، ج1، صص 48 و 49)
اندیشمندان و صاحب‌نظرانِ زیادی از ادیان، فرق و مذاهب مختلف، در باب کمالات و اوصاف بی‌همتای امیرمؤمنان علی علیه السلام لب به اعتراف گشوده‌اند. اینک که بیگانگان و حتی دشمنان، اینگونه از فضائل بیکران امیرمؤمنان علی علیه السلام دم می زنند، وظایف ما شیعیان که خود را رهرو راه مولایمان می‌دانیم بسی سنگین‌تر بوده و شایسته است که در جهت آشنایی، گسترش و عمل به معارف بلند علوی از سایرین پیشی بگیریم.
موسسه نورالیقین
مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی
بدون دیدگاه