از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم نقل شده است که بازگوکردن، نوشتن، نگاه کردن و گوش دادن به فضائل حضرت علی علیه السلام ، نوعی عبادت است و باعث آمرزش گناهان می‌شود. (بحار الانوار، ج4، ص164)
فضائل امیرمؤمنان علیه السلام در آیات قرآن
- امام باقرعلیه السلام در تفسیر آیه «وَيُؤْتِ كُلَّ ذِي فَضْلٍ فَضْلَه…؛ خداوند به هر صاحب فضیلتی فضل او را (به تناسب کمالش) عطا میکند».(هود/3) فرمودند: مقصود از این آیه امام علی علیه السلام میباشد. (المناقب، ج3، ص98)راوی میگوید: روزی از امام باقر علیه السلام در مورد چند سؤال از مسائل قرآن اجازه گرفتم. حضرت فرمود: از هرچه میخواهی سؤال کن. پرسیدم معنی آیه شریفه: «هَذا صِراطٌ عَلی مُستَقیم» (حجر/41) چیست؟ امام فرمود: آن صراط علیبن ابیطالب علیه السلام می باشد. (ارجح المطالب، ص86)دربارۀ تفســیر آیه شــریفه «وَبِالنَّجم هُم یَهتَدون» (نحل/16) سؤال کردند که منظور از نجم چیست؟
امام فرمود: منظور از نجم امیرالمؤمنین علی علیه السلام اســت زیرا مانند ستارە در میان خلایق میدرخشد. (شواهد التنزیل، ج1، ص165)
- امام باقرعلیه السلام در تفســیر آیه «وَلَقَد صَرَّفنا لِلنّاسِ فی هَذَا القُرآن» (اسراء/89) فرمود: هدف این است که ما علی علیه السلام را در همه جای قرآن یاد کردیم و او نزد ما ذکر اســت (یاد او یاد خداست). با این وجود مردم از او فاصله گرفتند. (شواهد التنزیل، ج1، ص352)
- از ابوحمزه ثمالــی و او از امام باقرعلیه السلام نقل شده که: مقصود از «کفوراً»در قرآن کفران نعمت ولایت علی علیه السلام است که پیامبرصلی الله علیه و آله و سلم در غدیرخم ایشان را معرفی نموده است. (شواهد التنزیل، ج۱، ص۳۵۲)
- در تفسیر آیه: «وَ مَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِكْري فَإِنَّ لَهُ مَعيشَةً ضَنْكاً وَ نَحْشُرُهُ يَوْمَ الْقِيامَةِ أَعْمى؛ و هرکــس از یــاد من اعراض کند همانا (در دنیا) معیشــتش تنگ شــود و روز قیامت نابینا محشورش کنیم. (طه/ 124) هر کس ولایت علی علیه السلام را رها کند کر و کنگ وارد قیامت می‌شود. (شواهد التنزیل، ج1، ص379)
- در تفســیر آیه کریمه «وَالسَّابِقونَ السَّابِقون اولئِکَ المُقَرَّبون»(واقعه/10 و 11)آورده‌اند که پیامبرخدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: منظور این آیه امام علی علیه السلام و شیعیان او هستند و آنها مقربان درگاه خدایند به خاطر احترامی که خدا برای آنها قائل شده است. (شواهد التنزیل، ج1، ص379)
- رســول خدا فرمود: «مَا فِی القُرآن فِیها «یَا أیُّها الَّذینَ آمنوا» اِلَّا علی رَأسُهَا وَقَائِدُهَا»؛ هر آیه‌ای که در قرآن با «یَا ایُّها الَّذینَ آمنوا» «ای اهل ایمان» شروع شود، علی علیه السلام در بالاترین مرتبه و مقام پیشوایی آنان است. (مناقب خوارزمی، ص179)
- از پیامبراکرم صلی الله علیه و آله و سلم نقل شده است: مثل علیبن ابیطالب علیه السلام در میان مردم مانند قل هوالله احد در قرآن است. (مناقب، ص70)
- از ابو بصیر از امام صادق علیه السلام درباره سخن خداوند «ذلِکَ الکِتابُ لا رَیبَ فیه هُدی لِلمُتَّقین»(بقره/2) نقل شده است که فرمود مقصود از کتاب، علی است که هیچ شکی در آن نیست که راهنمای پرهیزگاران است . ونیز منظور از متقین تنها شیعیان علی هستند. (تفسیر عیاشی و تفسیر علی بن ابراهیم قمی1/30 و شواهد التنزیل 1/67)
- «وَعَلَّمَ آدَمَ الْأَسْماءَ کُلَّهَا…؛ سپس علم اسماء را همگى به آدم آموخت. بعد آنها را به فرشتگان عرضه داشت و فرمود: «اگر راست مىگویید، اسامى اینها را به من خبر دهید.» (بقره/31) امام صادق علیه السلام در تفسیر این آیه فرمود: به خدا سوگند ما اسماء الحسنی و نام‌های نیک خداوند هستیم و خداوند هیچ عملی را از بندگان خود نمی‌پذیرد مگر با معرفت و ولایت ما.(بحارالانوار، 25/5)
- «فَتَلَقَّى آدَمُ مِنْ رَبِّهِ کَلِمَاتٍ فَتَابَ عَلَیْهِ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِیمُ؛ سپس آدم از پروردگارش کلماتى دریافت داشت. (و با آنها توبه کرد.) و خداوند توبه او را پذیرفت. چرا که خداوند توبهپذیر و مهربان است».(بقره/31) از ابن عباس نقل است که گفت از رسول خدا روایت شد که آدم با چه کلماتی خدا را خواند و توبه کرد؟ رسول خدا فرمود آدم خدا را به حق محمد و علی و فاطمه و حسن و حسین خواند و از او در خواست توبه کرد و توبه‌اش پذیرفته شد. (غایه المرام 1/394 ، فردوس الاخبار 3/151 و در المنثور 1/147)
- امام باقر علیه السلام در تفسیر آیه «وَيُؤْتِ كُلَّ ذِي فَضْلٍ فَضْلَه…؛ خداوند به هر صاحب فضیلتی فضل او را (به تناسب کمالش) عطا میکند». (هود/3) فرمودند: مقصود از این آیه امام علی علیه السلام میباشد.(ارجح المطالب، ص86)راوی میگوید: روزی از امام باقر علیه السلام در مورد چند سؤال از مسائل قرآن اجازه گرفتم. حضرت فرمود: از هرچه میخواهی سؤال کن. پرسیدم معنی آیه شریفه: «هَذا صِراطٌ عَلی مُستَقیم» (حجر/41) چیست؟ امام فرمود: آن صراط علیبن ابیطالب علیه السلام میباشد. (شواهد التنزیل، ج1، ص 43)دربارۀ تفســیر آیه شــریفه «وَبِالنَّجم هُم یَهتَدون» (نحل/16)، سؤال کردند که منظور از نجم چیست؟
امام فرمود: منظور از نجم امیرالمؤمنین علی علیه السلام اســت زیرا مانند ستارە در میان خلایق میدرخشد. (شواهد التنزیل، ج1، ص 165)
- امام باقر علیه السلام در تفســیر آیه «وَلَقَد صَرَّفنا لِلنّاسِ فی هَذَا القُرآن» (اسراء/89)فرمود: هدف این است که ما علی علیه السلام را در همه جای قرآن یاد کردیم و او نزد ما ذکر اســت (یاد او یاد خداست). با این وجود مردم از او فاصله گرفتند. (شواهد التنزیل، ج1، ص352)
- از ابوحمزه ثمالــی و او از امام باقر علیه السلام نقل شده که: مقصود از «کفوراً» (اسرا/82) در قرآن کفران نعمت ولایت علی علیه السلام است که پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم در غدیرخم ایشان را معرفی نموده است.(شواهد التنزیل، ج1، ص352)
- در تفسیر آیه: «وَ مَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِكْري فَإِنَّ لَهُ مَعيشَةً ضَنْكاً وَ نَحْشُرُهُ يَوْمَ الْقِيامَةِ أَعْمى؛ و هرکــس از یــاد من اعراض کند همانا (در دنیا) معیشــتش تنگ شــود و روز قیامت نابینا محشورش کنیم. (طه/124) هر کس ولایت علی علیه السلام را رها کند کر و کنگ وارد قیامت می‌شود.(شواهد التنزیل، ج1، ص379)
- در تفســیر آیه کریمه «وَالسَّابِقونَ السَّابِقون اولئِکَ المُقَرَّبون» (واقعه/10 و 11)آورده‌اند که پیامبرخداصلی الله علیه و آله و سلم فرمود: منظور این آیه امام علی علیه السلام و شیعیان او هستند و آنها مقربان درگاه خدایند به خاطر احترامی که خدا برای آنها قائل شده است. (تفسیر درالمنثور، سیوطی، ج6، ص179)
- رســول خدا فرمود: «مَا فِی القُرآن فِیها «یَا أیُّها الَّذینَ آمنوا» اِلَّا علی رَأسُهَا وَقَائِدُهَا»؛ هر آیه‌ای که در قرآن با «یَا ایُّها الَّذینَ آمنوا» «ای اهل ایمان» شروع شود، علی علیه السلام در بالاترین مرتبه و مقام پیشوایی آنان است.(مناقب خوارزمی، ص179)
- از پیامبراکرم صلی الله علیه و آله و سلم نقل شده است: مثل علیبن ابیطالب علیه السلام در میان مردم مانند قل هوالله احد در قرآن است.(مناقب/70)
- از ابو بصیر از امام صادق علیه السلام درباره سخن خداوند «ذلِکَ الکِتابُ لا رَیبَ فیه هُدی لِلمُتَّقین» (بقره/2) نقل شده است که فرمود مقصود از کتاب، علی است که هیچ شکی در آن نیست که راهنمای پرهیزگاران است . ونیز منظور از متقین تنها شیعیان علی هستند. (تفسیر عیاشی و تفسیر علی بن ابراهیم قمی1/30 و شواهد التنزیل 1/67)
- «وَعَلَّمَ آدَمَ الْأَسْماءَ کُلَّهَا…؛ سپس علم اسماء را همگى به آدم آموخت. بعد آنها را به فرشتگان عرضه داشت و فرمود: «اگر راست مىگویید، اسامى اینها را به من خبر دهید.» (بقره/31) امام صادق علیه السلام در تفسیر این آیه فرمود: به خدا سوگند ما اسماء الحسنی و نام‌های نیک خداوند هستیم و خداوند هیچ عملی را از بندگان خود نمی‌پذیرد مگر با معرفت و ولایت ما.(بحارالانوار 25/5)
- «فَتَلَقَّى آدَمُ مِنْ رَبِّهِ کَلِمَاتٍ فَتَابَ عَلَیْهِ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِیمُ؛ سپس آدم از پروردگارش کلماتى دریافت داشت. (و با آنها توبه کرد.) و خداوند توبه او را پذیرفت. چرا که خداوند توبهپذیر و مهربان است» (بقره/31). از ابن عباس نقل است که گفت از رسول خدا روایت شد که آدم با چه کلماتی خدا را خواند و توبه کرد؟ رسول خدا فرمود آدم خدا را به حق محمد و علی و فاطمه و حسن و حسین خواند و از او در خواست توبه کرد و توبه‌اش پذیرفته شد. )غایه المرام 1/394 ، فردوس الاخبار 3/151 و در المنثور 1/147(
موسسه نورالیقین
مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی
بدون دیدگاه