وَإِذْ قَالَ إِبْرَاهِيمُ رَبِّ اجْعَلْ هَذَا بَلَدًا آمِنًا وَارْزُقْ أَهْلَهُ مِنَ الثَّمَرَاتِ مَنْ آمَنَ مِنْهُمْ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ قَالَ وَمَنْ كَفَرَ فَأُمَتِّعُهُ قَلِيلًا ثُمَّ أَضْطَرُّهُ إِلَى عَذَابِ النَّارِ وَبِئْسَ الْمَصِيرُ
و (به یاد آر) هنگامی که ابراهیم عرض کرد: پروردگارا، این شهر را محل امن و آسایش قرار ده و اهلش را که ایمان به خدا و روز قیامت آورده‌اند از انواع روزیها بهره‌مند ساز، خدا فرمود: و هر که (با وجود این نعمت) سپاس نگزارد و راه کفر پیماید گر چه در دنیا او را اندکی بهره‌مند کنم، لیکن در آخرت ناچار معذب به آتش دوزخ گردانم که بد منزلگاهی است.
- تفسیر و مفاهیم
- اعراب و موضوع آیات
- نکات تجویدی
موضوع. محبوبترین نعمت
با توجه به درخواستهای حضرت ابراهیم مبنی بر تقاضای امنیت و مواهب اقتصادی تقدم امنیت بر جلب ثمرات الهی به چه علت می‌باشد؟
نكته فاخري كه در تقديم امنيّت بر دعوت به حج و عمره و نيز در تقديم آن بر جلب ميوه‌هاي نواحي نزديك و دور مطرح است اين است كه امنيّت، دلپذيرترين نعمت فردي و اجتماعي است و در سايه آن ساير بركاتِ مفقود، موجود مي‌شود، چنان‌كه با فقدان آن همه نعمتهاي موجود از دست مي‌رود و چون كلمه «اَمْن» به طور مطلق در آيه مورد بحث ذكر شده و دليل قطعي بر تقييد آن وجود ندارد و يكي از بارزترين مصاديق امنيت، همانا امنيت فكري و فرهنگي است، چنان‌كه گفتمان، تضارب را و تحمّل انديشه‌هاي علمي و منصفانه متفكّران دگرانديش، سهم بسزايي در روشن شدن حق و محو باطل دارد. بنابراين، مناظرات سالم فرهنگي مشمول آن خواهد بود؛ ازاين‌رو هم معمار كعبه؛ حضرت ابراهيم عليه‌السلام در مناظرات علمي پيشگام و در جدال احسن الگو و بالاخره در همه سجاياي بزرگ اخلاقي امام و پيشوا بود و هم امامان معصوم ديگر از دوده طاها و اُسْرَه ياسين عليهم‌السلام جوار كعبه را مدرسه حكمت و مَعْهد جدال احسن مي‌دانستند.[1]
امنیت از ضروری‌ترین نیازهای بشر از آغاز زندگی‌اش است و پاسخ‌گویی به سایر نیازهای بشر در سایه وجود آن امکان می‌یابد و می‌توان امنیت را به‌عنوان یک نیاز فطری بشر تلقی کرد.
از دیدگاه قرآن امنیت یکی از اهداف استقرار حاکمیت خداوند و خلافت صالحان است مضافاً اینکه تأمین امنیت از اهداف جهاد قلمداد شده و احساس امنیت از خصائص مؤمن است.
خداوند متعال در آیه ۳۳ سوره مائده در این رابطه فرموده است: «إِنَّمَا جَزَاء الَّذِینَ یُحَارِبُونَ اللّهَ وَرَسُولَهُ وَیَسْعَوْنَ فِی الأَرْضِ فَسَادًا أَن یُقَتَّلُواْ أَوْ یُصَلَّبُواْ أَوْ تُقَطَّعَ أَیْدِیهِمْ وَأَرْجُلُهُم مِّنْ خِلافٍ أَوْ یُنفَوْاْ مِنَ الأَرْضِ ذَلِکَ لَهُمْ خِزْیٌ فِی الدُّنْیَا وَلَهُمْ فِی الآخِرَةِ عَذَابٌ عَظِیمٌ؛ سزاى کسانى‌که با [دوستداران] خدا و پیامبر او مىجنگند و در زمین به فساد مىکوشند جز این نیست که کشته شوند یا بر دار آویخته گردند یا دست و پایشان در خلاف جهت یکدیگر بریده شود یا از آن سرزمین تبعید گردند این رسوایى آنان در دنیاست و در آخرت عذابى بزرگ خواهند داشت».
در آیات ۹۳ تا ۹۸ سوره کهف که به داستان یأجوج و مأجوج می‌پردازد به نوعی به مسئله امنیت اشاره شده است. همچنین، در آیه ۸ سوره تکاثر می‌فرماید: «ثُمَّ لَتُسْأَلُنَّ یَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِیمِ؛ سپس، در همان روز است که از نعمت [روى زمین] پرسیده خواهید شد» بنا بر تفاسیر موجود به بحث امنیت اشاره دارد.
پیامبر اعظم صلی الله علیه وآله می‌فرماید: وطنی که امنیت و شادی در آن نیست خیری در آن نیست. همچنین، امیرالمؤمنین علیه السلام نیز در همین رابطه فرموده‌اند که: «لا خَيرَفي الوَطَنِ إلاّ معَ الأمنِ و المَسَرَّةِ» از مفاد این دو حدیث چنین بر می‌آید که سرور و مسرت فرع بر امنیت بوده و شادی بدون امنیت بی‌معنی است. مضافاً اینکه از دیدگاه معصومین وطنی دارای ارزش و خیر است که دارای امنیت باشد و اصولاً کشور ناامن مورد توجه هیچ کس قرار نمی‌گیرد و رو به نابودی است.
در روایات دیگر منسوب به پیامبر اعظم صلی الله علیه وآله آمده است؛ نِعمَتانِ مَكفورَتانِ : الأمنُ و العافِيَةُ ؛ یعنی سپاس دو نعمت به‌جا آورده نشده و مورد ناسپاسی و ناشکری واقع شده‌اند، امنیت و عافیت. و حضرت امام سجاد علیه‌السلام نیز در دعای مشهور خود فرموده‌اند که «خدایا مرا خوف و ناامنی ضعیف و ناتوان نکرده تا قدر امنیت را بدانم». همه این آیات و روایات و موارد مشابه دیگر تماماً بیان‌گر توجه اسلام به مسئله امنیت است.[2]
[1] .تفسیر تسنیم، ج 6، ص 587
[2] . سایت خبرگزاری بین المللی قرآن
مؤسسه نورالیقین
مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی
بدون دیدگاه