تفسیر روز هشتم

استاد خانم حسینی آل مرتضی در روز هشتم ماه مبارک رمضان در جلسه تفسیر حضور یافتند و مباحث تفسیری در ادامه طرح رضوان را بیان داشتند.
ایشان ضمن یاد آوری هدف که موضوع اصلی مورد بحث در ماه مبارک رمضان ۱۴۴۵می باشد، بیان داشتند که:
انسان باید برای خودش هدف ترسیم کند و در راه سیر به سوی آن قرار گیرد.
انسانهای بزرگ اهداف بلندی دارند و اسوه ی ظرفیت بالا و صبر هستند و اینگونه می شود که مردم به او اقتدا می کنند.
اجعلنا للمتقین اماما

آیه ۳۶
وَإِذَا رَآكَ الَّذِينَ كَفَرُوا إِنْ يَتَّخِذُونَكَ إِلَّا هُزُوًا أَهَٰذَا الَّذِي يَذْكُرُ آلِهَتَكُمْ وَهُمْ بِذِكْرِ الرَّحْمَٰنِ هُمْ كَافِرُونَ.

موضوع: استهزاء

خداوند در پاسخ به استهزای کافران، چگونه پیامبرش را دلداری می دهد؟
در مکه و مدینه، مشرکین قریش و منافقین و یهود، پیامبر اسلام را مورد اذیت و آزار و استهزاء قرار دادند.
اما خداوند در آیه ی 41 همین سوره پیامبرش را دلداری می دهد:

دلداری اول پیامبر: قسمت اول آیه 41
وَلَقَدِ اسْتُهْزِئَ بِرُسُلٍ مِنْ قَبْلِكَ
ای پیامبرفقط تو این مشکل را نداری، همه ی پیامبران قبل از تو نیز مورد استهزاء بودند
دشمن برای ایجاد تفرقه استهزاء می کند و شبهات را القا می کند امّا خداوند می فرماید:
فَاصْبِرْ كَمَا صَبَرَ أُولُو الْعَزْمِ..؛ 35/احقا

دلداری دوم : قسمت دوم آیه 41
فَحَاقَ بِالَّذِينَ سَخِرُوا مِنْهُمْ: کیفر آن استهزاء به آن استهزا کنندگان احاطه کرد.
بـنـابـرايـن غـم و انـدوهـى بـه خـود راه مـده و ايـن گـونـه اعـمـال جـاهلان نبايد در روح بزرگ تو كمترين اثر بگذارد و يا در اراده آهنينت خللى وارد كند.
آیه 41 پاسخی در برابر آیه 36 است.

هدایت مردم، درد و سختی دارد، هدایت مردم فقط تدریس و سخنرانی نیست.
اهدنا و اهدی بنا…
برای رسیدن به بهشت، هزار نیش و عقرب بر سر راه انسان است ولی انسان مومن با این مشکلات، مسیر را رها نمی کند.
باید در این مسیر صبر کرد و ظرفیت و سعه ی وجودی را بالا برد.

آیه 37
خُلِقَ الْإِنْسَانُ مِنْ عَجَلٍ ۚ سَأُرِيكُمْ آيَاتِي فَلَا تَسْتَعْجِلُونِ

موضوع: عجله

تفاوت عجله و سرعت در چیست؟
سرعت در قرآن همان عجله است و خدا از انسان سرعت می خواهد (سارعوا) ولی شیطان به دنبال کندی و توقف است.
سرعت، وصف حرکت است ولی عجله وصف متحرک است.
نکته:
برخی امور نیاز به فوریت دارد،
” عجلوا بالصلاة قبل الفوت، وعجلوا بالتوبة قبل الموت “.
توبه خیلی سرعت و فوریت دارد زیرا انسان در طول شبانه روز، گناهان و سیئات و قصورات فراوانی را مرتکب می شود که راه نجاتش توبه و استغفار به درگاه الهی است.

اگر انسان در راه دین و هدایت مردم حرکت کند و هدفش فقط راه باشد، مردم به او اقتدا می کنند و چنین کسی در این مسیر از اذیت ها و ناملایمتها ناراحت نمی شود، چون او به دنبال شخصیت و کسب منفعت و مادیات نیست و برای خدا کار می کند و منتظر تشکر مردم نمی ماند، چون معتقد است که خدا از وی تشکر می کند: ان الله شاکر علیم
در نتیجه این حرکت جهادی و بی منت باعث رشد و ارتقا شخص و تحول در جامعه می شود.

آیه ۳۸
موضوع: روش سوال کردن

هدف از سوال کردن چیست؟

پاسخ این سوال با حکمت 320 امیرالمومنین علیه السلام روشن می شود:
وَ قَالَ علی (علیه السلام) لِسَائِلٍ سَأَلَهُ عَنْ مُعْضِلَةٍ: سَلْ تَفَقُّهاً، وَ لَا تَسْأَلْ تَعَنُّتاً؛ فَإِنَّ الْجَاهِلَ الْمُتَعَلِّمَ شَبِيهٌ بِالْعَالِمِ، وَ إِنَّ الْعَالِمَ الْمُتَعَسِّفَ [الْمُتَعَنِّتَ] شَبِيهٌ بِالْجَاهِلِ الْمُتَعَنِّتِ.: شخصی مسئله پیچیده ای سؤال کرد،
فرمود برای فهمیدن بپرس، نه برای آزار دادن، که نادان آموزش گیرنده، همانند داناست، و همانا دانای بی انصاف چون نادان بهانه جو است.

درسی که امیرالمومنین می دهد که سوالت را برای فهمیدن باشد.
چون انسان جاهل متعلِّم، شباهت به عالم دارد و انسان عالم بی انصاف شبیه جاهل است.
همانگونه که خداوند در مورد علماء و احبار یهود فرمود: انّهم لا یعلمون

مهم نیست که من چه علمی دارم، بدون عقل و معرفت به درد نمی خورد همچون بلعم ابن بائورا
این علم باعث سقوط می شود، نه صعود.

انسان سائل با پرسش درست در مورد خودش و جهان هستی ظرفیت و سعه ی وجودیش بالا می رود.
الإمامُ عليٌّ عليه السلام : مَن عَلِمَ أحْسَنَ السُّؤالَ؛ هر كه دانا باشد، خوب سؤال كند .
وظیفه مومن تحمل در برابر استاد و پذیرفتن نصایح و انتقادات است
و نتیجه ی این صبر و تحمل، رشد و ارتقای شخص است تاجایی که حتی از استادش نیز بالاتر می رود چه از نظر علم، اخلاق، انفاق و…

آنچه از این سه موضوع عنوان شده در این جلسه بدست می آوریم:
باید سه موضوع استهزاء، عجله، سوال
را در ظرف وجودم بریزم آنگاه نتیجه ی عملی بحث این خواهد شد:
۱. استهزاء نمی کنم، انتقاد و موعظه و نصیحت می کنم ولی استهزاء هرگز

۲.عجله را حذف می کنم و به جایش سرعت در کار خیر را قرار می‌دهم این گونه دیگران هم به من اقتدا خواهند کرد.
در رسیدن به قله‌های موفقیت دیگران را هم با خود به بالا می برم چون این انسان به درد دین می‌خورد.
۳.سوال خوب می پرسم در مورد خلقت وجودم و دینم تا هر آنچه که به درد دینم می خورد را کسب کنم و ظرفیت و سعه وجودی خودم را بالا می برم تا در نهایت به آن انسان والایی که مورد تایید الهی است برسم.

نکته:
صفات مختلف انسان در قرآن( عجول، قتور، هلوع…) با عبارت ( احسن الخالقین) چگونه جمع می شود؟

انسان دو نیمه است:
۱. بعد مادی: خَلق الانسانَ من طین 7/سجده
۲. بعد روحانی: نفختُ من روحی 72/صاد

که صفات عجول ، قتور، بخیل و..از صفت ماده و گِل است.
ولی با توجه به حرکت جوهری ملاصدرا انسان با تزکیه و تهذیب نفس از فرشته هم بالاتر می رود و آنجاست که لایق عبارت احسن الخالقین می شود.

موسسه نورالیقین
مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی