ماه مبارک رمضان 1446
مدرس: خانم زین‌العابدینی
تاریخ 1403/12/13 مصادف با دوم رمضان 1446
آیات 32 تا 34
موضوع
بسیج امت برای ازدواج افراد بی همسر
دستور خداوند به ازدواج
راهکار برخورد با اسیران
فلسفه ازدواج
آیه ۳۲
وَأَنكِحُوا الْأَيَامَي مِنكُمْ وَالصَّالِحِينَ مِنْ عِبَادِكُمْ وَإِمَائِكُمْ إِن يَكُونُوا فُقَرَاء يُغْنِهِمُ اللَّهُ مِن فَضْلِهِ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ؛
پسران و دختران بى همسر وغلامان وكنيزان شايسته ى (ازدواج) خود را همسر دهيد. (و از فقر نترسيد كه) اگر تنگدست باشند، خداوند از فضل خود بى نيازشان مى گرداند. خداوند، گشايشگر داناست. (او از فقر ونياز شما آگاه است وبر كفايت شما وعده داده است ودر عمل به وعده اش قدرت دارد)
موضوعات آیه :
بسیج امت بر ازدواج افراد بی همسر
فوائد ازدواج
«اَيامى » جمع «أيّم»، بر وزن «قَيّم»، يعنى كسى كه همسر ندارد، خواه مرد باشد يا زن، باكره باشد يا بيوه.
ازدواج یک امر اختیاری و بسته به میل طرفین است مراد از امر «وَأَنكِحُوا» چیست؟
تعبیر«وَأَنكِحُوا؛ آنها را همسر دهید» با اینکه ازدواج یک امر اختیاری و بسته به میل طرفین است مفهومش این است که مقدمات ازدواج آنها را فراهم سازید؛
۱- از طریق کمک‌های مالی در صورت نیاز
۲-پیدا کردن همسر مناسب
۳- تشویق به مسئله ازدواج
۴-پا در میانی برای حل مشکلاتی که معمولاً در این موارد بدون وساطت دیگران انجام پذیر نیست.
قَالَ أَمِيرُ اَلْمُؤْمِنِينَ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ : أَفْضَلُ اَلشَّفَاعَاتِ أَنْ تَشْفَعَ بَيْنَ اِثْنَيْنِ فِي نِكَاحٍ حَتَّى يَجْمَعَ اَللَّهُ بَيْنَهُمَا ؛بهترین شفاعت آن است که میان دو نفر برای امر ازدواج میانجی گری کنی تا این امر به سامان برسد.
وسایل الشیعه , ج۱۴ , ص۲۷
مراد از «صالحین» در عبارت «وَالصَّالِحِينَ مِنْ عِبَادِكُمْ وَإِمَائِكُمْ» چیست ؟
مراد از صالحین صالح در تزویج است نه صالح در اعمال ( المیزان )
ازدواج چه فوائدی برای انسان به ارمغان می آورد ؟
- انس و آرامش
قرآن مى فرمايد: «وَ مِنْ آياتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْواجاً لِتَسْكُنُوا إِلَيْها وَ جَعَلَ بَيْنَكُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً(روم، 21).
از نشانه هاى خدا آن است كه از جنس خودتان همسرانى آفريد تا در نزد آنان آرامش يابيد و ميان شما مودّت و رحمت قرار داد.
يكى از نيازهاى بشر انس و الفت است و لذا تنهايى براى او دشوار است و نياز به كسى دارد كه امين و غم خوار و مهربان و رازدار او باشد تا با او انس بگيرد و عشقش را خالصانه نثار او كند. بهترين فردى كه مى تواند اين نياز را تامين كند همسر
است، چه زن و چه شوهر. قرآن از ميان فوائد بسيار ازدواج، تنها اين مورد را نام برده كه معلوم مى شود مهم ترين فائده است. - حفظ عفت و مصونيت از گناه
رسول خداصلى الله عليه وآله در يك روايت فرمود: «مَنْ تَزَوَّجَ فقد أَحْرَزَ نِصْفَ دِينِهِ؛ هر كس ازدواج كند نيمى از دينش را حفظ كرده است.»(كافى، ج 5، ص 328)
و در روايتى ديگر فرمود: «مَنْ أَحَبَّ أَنْ يَلْقَى اللَّهَ طَاهِراً مُطَهَّراً فَلْيَلْقَهُ بِزَوْجَةٍ»(66) هر كه دوست دارد در قيامت خدا را پاك و پاكيزه ملاقات كند همسر اختيار كند. - سلامتى جسم و روان
دانشمندان مى گويند: ارضاى صحيح و به موقع غريزه ى جنسى، براى سلامت جسم و جان يك ضرورت است و ترك آن باعث بيمارى هاى روانى و امراضى از قبيل: ضعف اعصاب، اضطراب، افسردگى، يأس، تشنّج، تندخويى، بدبينى، گوشه گيرى
و گاهى سوء هاضمه و سردرد مى شود. - بقاى نسل
بقاى نسل بشر در گرو ازدواج و زناشويى است و در اسلام امر تربيت نسل يكى از وظايف والدين شمرده شده كه در قيامت مورد بازخواست قرار مى گيرد.
5 . استقلال
دختر و پسر، قبل از ازدواج جزئى از خانواده و تابع والدين محسوب مى شوند، در حالى كه پس از ازدواج، به طور مستقل تصميم مى گيرند و مسئوليت مى پذيرند. - امنيت جامعه
اگر بنياد خانواده مستحكم باشد، از فساد، طغيان، قتل و سرقت، جنايت و تجاوز به عنف و خودكشى تا حدّ زيادى كاسته مى شود، چون اكثر اين موارد از افرادى سر مى زند كه از كانون گرم خانواده محرومند.
قال موسی بن جعفر علیه‌السلام: ثلاثه یستظلون بظل عرش الله یوم القیامه یوم لا ظل الا ظله: رجل زوج اخاه المسلم او اخدمه ام کتم له سراً؛ در روزی که سایه‌ای جز سایه الهی نیست، سه دسته از مردم از سایه عرش خدا بهره می‌برند: مردی که برادر مسلمان خود را در ازدواج یاری دهد، یا به وی خدمتی کند و یا اسرار برادر دینی خود را پنهان دارد.
آیه ۳۳
وَلْيَسْتَعْفِفِ الَّذِينَ لَا يَجِدُونَ نِكَاحاً حَتَّي يُغْنِيَهُمْ اللَّهُ مِن فَضْلِهِ وَالَّذِينَ يَبْتَغُونَ الْكِتَابَ مِمَّا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ فَكَاتِبُوهُمْ إِنْ عَلِمْتُمْ فِيهِمْ خَيْراً وَآتُوهُم مِّن مَّالِ اللَّهِ الَّذِي آتَاكُمْ وَلَا تُكْرِهُوا فَتَيَاتِكُمْ عَلَي الْبِغَاء إِنْ أَرَدْنَ تَحَصُّناً لِّتَبْتَغُوا عَرَضَ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَمَن يُكْرِههُّنَّ فَإِنَّ اللَّهَ مِن بَعْدِ إِكْرَاهِهِنَّ غَفُورٌ رَّحِيمٌ ؛و كسانى كه وسيله ى ازدواج نمى يابند، بايد پاكدامنى و عفت پيشه كنند، تا آن كه خداوند از كرم خويش، آنان را بى نياز نمايد. و هر كدام از غلامان و كنيزان شما كه خواهان بازخريد و آزادى (تدريجى) خود باشند، (يعنى مايلند با قرارداد كتبى با مالك خويش كار كرده و خود را آزاد نمايند) اگر در آنان خير و شايستگى ديديد، تقاضاى آنان را بپذيريد (و براى كمك به آزاد شدن آنان) از مالى كه خدا به شما داده به آنان بدهيد، و كنيزان خود را كه تصميم بر پاكدامنى دارند، به خاطر رسيدن به مال دنيا به فحشا وادار نكنيد، كه هر كس آنان را به فحشا مجبور كند، البتّه خداوند براى آن كنيزان كه به اكراه بدان كار وادار گشته اند، بخشنده ى مهربان است.
موضوعات
-امر به پاکدامنی در صورت عدم امکان ازدواج
-عقد قرارداد(مکاتبه )
-نهی از اجبار کنیزان به خودفروشی
وَلْيَسْتَعْفِفِ الَّذِينَ لَا يَجِدُونَ نِكَاحاً حَتَّي يُغْنِيَهُمْ اللَّهُ مِن فَضْلِهِ
از آنجا که گاه با تمام تلاش و کوشش که خود انسان و دیگران می‌کنند وسیلهک ازدواج فراهم نمی‌گردد خواه ناخواه انسان مجبور است مدتی را با محرومیت بگذراند مبادا کسانی که در این مرحله قرار دارند گمان کنند آلودگی جنسی بر آنها مجاز است
در این مرحله بحرانی و در این دوران آزمایش الهی تن به آلودگی در دهند و خود را معذور بشمرند که هیچ عضوی پذیرفته نیست بلکه باید قدرت ایمان شخصیت و تقوا را در چنین مرحله‌ای بیازمایند.
و الّذين يبتغون الكتاب مما ملكت ايمانكم فكاتبوهم ان علمتم فيهم خيرا…
«مکاتبه» از ماده «کتابت»در اصل از ماده «کتب» به معنی «جمع» است نوشتن را کتابت می‌گویند به خاطر آن است که حروف و کلمات را در یک عبارت جمع می‌کند چون در مکاتبه قراردادی میان مولا و عبد نوشته می‌شود آن را «مکاتبه» نامیده‌اند
«ابتغاء مكاتبه » اين است كه برده از مولاى خود در خواست كند كه با او مكاتبه نمايد، به اين كه مالى را از او بگيرد و او را آزاد كند در اين آيه شريفه به صاحبان برده سفارش فرموده در خواست بردگان را بپذيرند، البته در صورتى كه در انها رشد وصلاح احساس می کنید .
در عبارت «و اتوهم من مال الله الذى اتيكم »منظور از مال چه مالی است ؟
در میان مفسران گفتگوست
۱- جمع کثیری بر این نظرند که سهمی از زکات به آنها پرداخته شود تا بتوانند دین خود را ادا کنند و آزاد شوند
۳- بعضی دیگر گفته‌اند منظور آن است که صاحب برده قسمتی از اقساط را به او ببخشد و یا اگر دریافت داشته به او بازگرداند تا توانایی بیشتر بر نجات خود از اسارت و بردگی پیدا کند
۳-گروه دیگر بر این باورند که به عنوان کمک خرج یا سرمایه مختصر به بردگان داده شود تا بتوانند به کسب و کاری مشغول شوند هم خود را اداره کنند و هم اقساط دین خویش را بپردازند
در مورد رفتار با اسيران جنگى، چه راهکارهایی وجود دارد ؟
الف: همه ى اسيران را يكجا آزاد كنيم، كه در اين صورت، دوباره به جنگ باز مى گردند.
ب: همه را بكشيم، كه اين، امرى غير انسانى است.
ج: اسرا را در منطقه اى گرد آوريم و از بيت المال مسلمانان، مخارج آنان را تأمين كنيم. (در اين طرح، بايد بى گناهان هزينه ى مجرمان را بپردازند).
د: آنها را ميان مسلمانان تقسيم كنيم تا سيره ى اسلام و مسلمانان را مشاهده كنند و به تدريج تحت تأثير قرار گيرند و مسلمان شوند، سپس از راه هاى مختلف، آنها را آزاد كنيم، كه اين طرح، بهترين است، و طرح اسلام نيز همين است.
وَلَا تُكْرِهُوا فَتَيَاتِكُمْ عَلَي الْبِغَاء إِنْ أَرَدْنَ تَحَصُّناً لِّتَبْتَغُوا عَرَضَ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا
چنانكه در روايات آمده است: در جاهليّت، كنيزان را براى كسب درآمد به فحشا وادار مى كردند.
عبارت« إِنْ أَرَدْنَ تَحَصُّناً» در مورد بردگان اشاره به چه امری دارد ؟
جمله « إِنْ أَرَدْنَ تَحَصُّناً؛اگر آنها می خواهند پاک بمانند» مفهومش این نیست که گر خود آن زن‌ها مایل به این کار باشند اجبار آنها مانعی ندارد بلکه این تعبیر از قبیل» منتفی به انتفاع موضوع» است زیرا عنوان اکراه در صورت عدم تمایل صادق است وگرنه خودفروشی و تشویق به آن به هر حال گناه بزرگی است
افراد مجبور شده به گناه، مورد عفو قرار مى گيرند. «فاِنّ اللّه من بعد اكراههنّ غفورٌ رحيم»
بدون دیدگاه